Íþróttafréttamenn

Málfar RÚV

Allt starfsfólk RÚV skal vanda mál sitt og vera til fyrirmyndar um málnotkun. Því ber að kynna sér málstefnu RÚV og haga störfum sínum í samræmi við hana. Það hefur aðgang að málfarsráðgjöf og yfirlestri handrita og annarra skjala, því ber að leita til málfarsráðgjafa þegar ástæða þykir til og jafnframt taka við ábendingum málfarsráðgjafa.

Þetta ættu íþróttafréttamenn á RÚV að skoða gaumgæfilega og læra utanbókar. Þegar ég horfði á útsendingu sjónvarpsins þar sem Kongó spilaði á HM notaði fréttamaðurinn, sem lýsti leikum, orðið ,,þetta" um línumann liðsins. Hvílík vanvirðing, bæði við línumanninn og áhorfendur.

 

Víða gætir kúgunar á konum. Þetta er greinileg æxlunaráreitni gegn þeim.

Kynjamyndir í skólastarfi 5: Skóli, kvenlægni og feðraveldi

Árið 2005 sameinuðust helstu kvenfrelsunarfræðingar æðri menntastofnana á Íslandi, þ.e. Háskóla Íslands og Kennaraháskóla Íslands, í því sameinaða átaki að skrifa bók um kvenfrelsun og menntun. Um er að ræða ritgerðasafn.

Ritstjórar segja: „Bókin Kynjamyndir í skólastarfi er ætluð nemendum og kennurum á ýmsum skólastigum en ætti að nýtast öllum þeim sem áhuga hafa á efninu.“ …„Það er von höfunda að bókin verði skólafólki og öðrum sem áhuga hafa á jafnréttismálum til gagns. Vonandi verður hún jafnframt lóð á vogarskálar jafnréttis í íslensku samfélagi.“

Hér verður fjallað um ritgerðirnar: „Þau kunna mannganginn,“ eftir Sólveigu Karvelsdóttur, „Kynjamunur á starfsáhuga – raunverulegur eða skekkja í áhugakönnunum,“ eftir Sif Einarsdóttur, „Fagþróun leikskólakennara,“ eftir Örnu H. Jónsdóttur og „Er grunnskólinn kvenlæg stofnun,“ eftir Berglindi Rós Magnúsdóttur.

Órökstuddar fullyrðingar og véfréttir eru algengar í ritum kvenfrelsaranna. T.d. fullyrðir Sólveig: „Í mörgum menningarsamfélögum, svo sem þeim vestrænu þar sem körlum er gert hærra undir höfði, er meiri þrýstingur á drengi en stúlkur að hegða sér samkvæmt sínu kyni.“

Sif: „Í kynjuðu samfélagi er mikilvægt að kynjafræðingar og jafnréttissinnar haldi áfram að opna augu fólks fyrir ólíkum áhrifum kyns á líf karla og kvenna.“

Hér hljóma enn kunnugleg stef um undirskipun kvenna og nauðsyn þess, að kennarar og nemendur meðtaki kvenfrelsunarboðskapinn, því rétta vitund vanti og ljúka þurfi upp augum þeirra fyrir sannleikanum. Sólveig virðist gera ráð fyrir, að kyn séu til, öndvert við marga fræðimenn af hennar sauðahúsi.

Arna er við svipað heygarðshorn. Hún hefur eftir Þorgerði Einarsdóttur (sem virðist vera eins konar kvenfrelsunarforingi í HÍ), að brotið hafi verið í „blað árið 1992 þegar breski félagsfræðingurinn Anne Witz [1952-2006] gerði metnaðarfulla tilraun í bók sinni Professions and Patriarchy [Sérmenntunarstéttirnar og feðraveldið] til að nálgast kynjavíddina á heildstæðan hátt … setur fagþróun í samhengi við víðtæk samfélagsleg yfirráð karla og undirskipan kvenna og að kynferði gerenda hafi áhrifa á fagþróun, baráttuaðferðir og árangur.“ (Bókina er ekki að finna í heimildaskrá.)

Berglind Rós: „Grunnskólanám hefur lengst af undirbúið börn fyrst og fremst undir hið opinbera líf og það litla sem tilheyrði einkalífi og kvenlægum menningararfi virðist ekki hafa mikinn virðingarsess eða vægi, hvorki nú á dögum né áður fyrr.“

„Allt fram til 1911 voru skólar á Íslandi, fyrir utan hefðbundna kvennaskóla (eftir 1870) og héraðsskóla (uppúr 1905), lokaðir stúlkum og hlutverk kvennaskóla var ekki að efla þær á opinberum vettvangi…. Það er ekki fyrr en 1911 sem konur fá jafnan rétt til náms og styrkja og opinberra embætta. Barnafræðslan sem fram fór á heimilum allt þar til fræðslulögin 1907 voru samþykkt var skylda fyrir bæði kyn… Barnafræðslan var þó grunnur að skólagöngu í skólum sem eingöngu voru opnir drengjum.“ Þetta er afar sérstæð sýn á sögu skóla og menntunar. Var barnafræðslan síður til þess fallin, að undirbúa stúlkur fyrir framhaldsnám í húsmæðraskólum, kvennaskólanum og síðar lærða skólanum - en drengi í lærða skólanum (menntaskólanum)?

Stofnun kvennaskóla og húsmæðraskóla var sérstakt baráttumál kvenréttindahreyfinga svokallaðra. Kvenfrelsarar töldu rétt að mennta mæður í ljósi þeirrar opinberunar, að illa menntuð móðir væri slæm móðir. Körlum var meinaður aðgangur í þessa „kvenlægu“ skóla, meðan stúlkur voru boðnar velkomnar í embættismannaskólana (sem fáar þáðu reyndar framan af).

Menntun var á Íslandi eins og annars staðar í Evrópu talin góð leið efnuðum sonum broddborgara inn í embættismannastjórn drottninga og konunga, enda var hún að miklu leyti sniðin eftir því hlutverki og tók mið af hefðbundinni hlutverkaskiptingu kynjanna, rétt eins og stofnun húsmæðraskóla.

En löngu áður en embættisháskólarnir voru opnaðir konum, þ.e. á miðöldum, sáu feður, bræður og unnendur af karlkyni til þess, að áhugasamar konur (betri stétta venjulega) fengju bóklega, æðri menntun. Slík viðleitni varð „banamein“ franska heimspekingsins og stærðfræðingsins, René Decartes (1596-1650), sem gerði það fyrir atbeina Kristínar drottningar að koma til Stokkhólms og kenna sér. Kuldinn dró hann líklega til dauða. En þessi snillingur hafði þá náð að leiðbeina fleiri konum um refilstigu heimspeki og stærðfræði.

Ingunn Arnórsdóttir, latínusnillingur á Hólum á tólftu öld, naut að vísu aldrei leiðsagnar René Decartes, heldur Jóns Ögmundssonar (1052-1121), biskups: Í sögu hans greinir svo frá: „Þar var og í fræðinæmi hreinferðug jungfrú, er Ingunn hét. Öngum þessum var hún lægri í sögðum bóklistum, kenndi hún mörgum grammaticam og fræddi hvern er nema vildi; urðu því margir vel menntir undir hennar hendi. Hún rétti mjög latínubækur, svo að hún lét lesa fyrir sér, en hún sjálf saumaði, tefldi, eða vann aðrar hannyrðir með heilagra manna sögum, kynnandi mönnum guðs dýrð eigi aðeins með orðum munnnáms, heldr og með verkum handanna.” Ingunn var snillingur til huga og handar, heimildarmaður fræðimanna, milli þess, að hún sett þá skák-mát við taflborðið. Þessi stórkostlega kona hefur um aldir verið í heiðrum höfð (nema helst af kvenpíslarvættisfræðingum eins og Berglindi Rós). (Aðferð Ingunnar minnir óneitanlega á „bandprjónsaðferðina“ svokölluðu; þ.e. mömmur og ömmur, sem kenndu lestur börnum og barnabörnum (líka hnátunum), meðan þær sátu við prjónaskap. Þeim féll ekki verk úr hendi.)

Enn mætti lengi segja frá menntuðum kvensnillingum innan og utan háskólanna, t.d. „bréfaháskólana,“ prófessorsdætrunum í Göttingen, menntunarstofunum og „blásokkuskólanum. En það yrði of langt mál. Og enn er líka ótalinn sá nunnuskari, sem menntaðist við klausturskólana. Sumar nunnanna urðu merkir fræðimenn, rithöfundar og kennarar. Menntunarpíslarsaga kvenna er því stórlega orðum aukin.

Alvarlegasta málsgreinin er eftirfarandi: „Í nær öllum íslenskum kennslubókum um frjóvgunarferlið er ekki minnst á virkni eggsins en mikið gert úr atgangi og krafti sáðfrumunnar, í takt við þá staðalmynd að karlar séu árásargjarnir og kröftugir, hetjur sem bjargi prinsessunni (óvirka egginu) úr álögum.“ Víða gætir kúgunar á konum. Þetta er greinileg æxlunaráreitni gegn þeim. Vonandi bendir starfshópur Lilju ráðherra á þessa ósvinnu og lætur semja kvenvænni lýsingu á frjóvguninni.

Svo þyrfti endilega að rétta hlut útivinnandi mæðra úr rannsókn Gyðu Margrétar Pétursdóttur, svo þær geti t.d. gerst kennarar: „Þar voru konur sem upplifðu sig sem fórnarlömb sem ættu engra annarra kosta völ en að fórna sér fyrir börn, eiginmann og heimili á meðan eiginmenn væru meginfyrirvinnur.“

Arnar Sverrisson skrifaði pistilinn á snjáldursíðu sína 18. janúar 2021.

Löngu tímabært

Orð að sönnu. Auðvitað eiga sálfræðingar að vera inni í skólunum. Í minni skólanum gæti sálfræðingur verið í hlutastarfi. Hef lengi talað fyrir þessu en sveitarfélögunum virðist ekki hugnast þessi ráðstöfun.

Snemmtæk íhlutun er mikilvægt þegar sálin veikist. Með sálfræðing í skólanum mætti grípa fyrr inn.

Vill sálfræðinga í skólana

Lilja Dögg ekki eins tilkippileg...

Nokkur hróp frá femínistum um að kynfræðslu sé ábótavant í grunnskólum fékk Lilju Dögg menntamálaráðherra til að bregðast við. Níu konur og 2 drengir eiga að móta kynfræðsluna.

Í mörg herrans ár hefur fagfólk kallað eftir aðgerðum til að mæta drengjum í skólastarfinu. Ekkert gerist. Hvað veldur? Lilja Dögg er ekki eins tilkippleg þegar fagfólkið kallar eftir aðgerðum.

Lilja Dögg bjó til menntastefnu til næstu 10 ára, ekki orð um drengi sem eiga við vanda að etja í skólakerfinu. Lilja Dögg hysja upp um sig í málaflokknum.

 

 

Staða íslenskra pilta áhyggjuefni

Siðferði grunnskólakennara

Fyrir jól féll dómur í Landsrétti yfir formanni Kennarafélags Reykjavíkur (KFR). Skattsvik. Alvarlegt brot. Viðkomandi hefur teygt og togað málið fyrir alls konar áfrýjunaraðilum í nokkur ár. Horft til þess þegar dómur er kveðinn upp. Landsréttur þyngdi samt dóminn. Segir það sem segja þarf um alvarleikann.

Nú ber svo við að hluti kennarar kalla eftir afsögn formannsins. Siðferði. Gunnskólakennari á að sýna fyrirmynd. Vammleysisreglan á að gilda. Á snjáldursíðu grunnskólakennara hafa nokkrir skipst á skoðunum. Stjórn Félags grunnskólakennara þegir þunnu hljóði. Gerði það líka þegar Héraðsdómur kvað upp úrskurð. Sekur. Nú skal sömu aðferð beitt. Ekkert aðhald og stjórn kemst upp með slík vinnubrögð. Markmið með afsögn er að gefa fordæmi, að dæmdur einstaklingur vinni ekki trúnaðarstörf fyrir félagið.

Formaður KFR hefur sankað að sér nefndarstörfum. Valddreifing er lítil innan KFR og Félags grunnskólakennara (FG). Tveir aðilar virðast hæfastir til að sinna flestum nefndastörfum, öðrum en fastanefndum. Formenn þessara félaga. Nú ber svo við að annar er með dóm á bakinu. Hann er á skilorði í tvö ár, hvorki meira né minna. Hefur misst trúverðugleikann. Hann telur dómara hafa gert mistök. Á það hlusta hluti stjórnarmanna eftir því sem best verður séð. Vitað er að ekki er deilt við dómarann, hann hefur lokaorðið.

Því er borið við að hann hafi ekki brotið lög frá því að hann sveik skattinn fyrir tugmiljónir. Satt. Engu að síður, sekur nú. Afleiðingar eiga að vera af slíku broti, innan kennarasamtakanna. Ekki bara skilorðið. Stjórn FG á að óska eftir afsögn hans. Formaður KFR virðist ekki hafa það siðgæði að gera það sjálfur, væri væntanlega búinn að því annars. Maður kemur í manns stað. Enginn er ómissandi og heldur ekki formaður KFR. Þegar afplánun er lokið er ekkert að því að maðurinn snúi til trúnaðarstarfa að nýju. Hvort traustið sé þá til staðar skal ósagt látið.

Hvergi er að finna í lögum kennarasamtakanna um að sá sem dæmdur er sinni ekki störfum fyrir félagið. Menn hafa talið óhugsandi að nokkrum dytti í hug að sitja á embætti sínu, dæmdur. KÍ sem og FG þurfa að endurskoða lögin sem unnið er eftir. Dæmið sýnir það. Koma þarf í veg fyrir að svona nokkuð gerist aftur. Sumir taka pokann sinn og þekkja siðfræðina, aðrir ekki.

Brotið snertir ekki starfið eru rök til að taka ekki á málinu. Passar ekki, traust, siðferði og trúverðugleiki er farið í vaskinn. Í því felst gagnrýnin.

Lesa má dóminn hér.

Vinavæðing er slæm, líka innan FG, sýnir sig nú. Stjórn Kennarasambands Íslands gætu sem regnhlífasamtök látið til sín taka. Gera það ekki. Eru ofurseldir peningaflæði FG. Móðgi KÍ grunnskólakennara getur farið svo að stjórn FG hóti úrsögn úr KÍ. Eða sem verra er láti verða af því með þeim hríðum sem slíkri fæðingu fylgir. Þá er vandi á höndum. Þess vegna er bátnum ekki ruggað. Rotið svo ekki sé dýpra í árina tekið.

 

Námsefni er breytt til að aðlaga það konum...

Kynjamyndir í skólastarfi 4: Skólinn, konurnar og táknræna ofbeldið

Árið 2005 sameinuðust helstu kvenfrelsunarfræðingar æðri menntastofnana á Íslandi, þ.e. Háskóla Íslands og Kennaraháskóla Íslands, í því sameinaða átaki að skrifa bók um kvenfrelsun og menntun. Um er að ræða ritgerðasafn.

Ritstjórar segja: „Bókin Kynjamyndir í skólastarfi er ætluð nemendum og kennurum á ýmsum skólastigum en ætti að nýtast öllum þeim sem áhuga hafa á efninu.“ …„Það er von höfunda að bókin verði skólafólki og öðrum sem áhuga hafa á jafnréttismálum til gagns. Vonandi verður hún jafnframt lóð á vogarskálar jafnréttis í íslensku samfélagi.“

Hér verður fjallað um ritgerðina: „Kynbundin sýn á grunnskólakennarastarfið,“ eftir Guðbjörgu Vilhjálmsdóttur.

Kvenfrelsunarfræðingar hafa í áratugi klifað á véfréttarlegum orðum franska heimspekingsins, Simone de Beauvoir (1908-1986): Kona er ekki fædd kona heldur verður það (on ne nait pas femme, on le devient). Þessa véfrétt heimspekingsins hafa kvenfrelsunarfræðimenn túlkað sem dauðadóm kynjanna án tillits til almennrar skynsemi, rökstuddra fræða og vísinda. Fleiri minni spámenn hafa fylgt í kjölfarið – flestir franskir að þjóðerni – sem lagt hafa mikla áherslu á mátt táknanna (oft skynsamlega). Einn þessara tískufræðimanna er franski félagsfræðingurinn, Pierre Bourdieu (1930-2002).

Guðbjörg bendir okkur á þýðingu kenninga hans til skilnings á kennslu, sérstaklega þó það, sem hann segir um táknrænt ofbeldi: „Þessi tegund ofbeldis er ekki líkamleg heldur kemur fram í formi merkingar, t.d. skilgreiningum. Táknrænt ofbeldi kemur til dæmis fram í því að það er sameiginleg skoðun allra að konur eigi ávallt að sitja skör lægra en karlar. … Táknræna ofbeldið er ósýnilegt og óáþreifanlegt, en farvegir þess eru á sviði táknrænna samskipta, þekkingar eða vanþekkingar, viðurkenningar, vanmats og tilfinninga.“… „Samkvæmt Bourdieu liggur valið í hugarferlum sem eru samofnir hinu félagslega mynstri.“ (Hugarferli merkir líklega hugsun, viðhorf.)

Áfram vísar höfundur til Pierre: „Það að vera kvenlegur eða tileinka sér hinar kvenlegu dyggðir gerir konur að fórnarlömbum hins táknræna ofbeldis. … Skýringa á þessu er að leita í skynjuninni eða hugsuninni um nám og störf. Þessi hugsun er ómeðvituð og á sér félagslegar rætur. Og Bourdieu segir: … skemu skynjunar [venjubundin skynjun] og mats sem eru að mestu leyti ómeðvituð verða til þess að stúlkur meðtaka meginreglur hins ríkandi viðhorfs. Þessar meginreglur gera það að verkum að þeim finnst hin félagslega skipan eðlileg og jafnvel náttúruleg. Það verður til þess að með vissum hætti fylgja þær örlögum sínum óbeðnar. Þær hafna náms- og starfsleiðum sem þær eru hvort eð er útilokaðar frá og flykkjast í þær náms- og starfsleiðir sem eru ætlaðar þeim hvort eð er.“ (Vitnað er í bókina: „Karlleg yfirráð,“ (La domination masculine) frá árinu 1998 – þýðing: Guðbjörg.)

Samkvæmt ofangreindri speki ætti þá heldur enginn að fæðast karl - heldur verða karla og lúta sömu lögmálum hins táknaða veruleika. (Það er vissulega hluti af mótun kynferðis.) Eins og Pierre hlýtur að hafa vitað hafa karlar ævinlega, alla veraldarsöguna beitt sjálfa sig og kynbræður sína ógnvænlegu ofbeldi, bæði bókstaflegu og táknrænu. Svo má vissulega deila um skarirnar eða svokallaða undirskipun kvenna. Hvor er undirskipaðri, sá, sem krefst varnar eða sá, sem ver – sá, sem krefst matar eða veiðir í matinn - sá, sem krefst stjórnunar eða sá, sem stjórnar (á ytri vettvangi)?

Pierre útskýrir menntunarval kvenna á grundvelli táknræns ofbeldis karla. Það eru gömul og ný sannindi, að konur sækja síður í raun- og tæknigreinar. Sjálfur félagi Jósef Stalin (1878-1953) reyndi að neyða þeir til að leggja stund á slíkt nám, án árangurs. Þetta hlýtur Pierre einnig að hafa vitað. Í áratugi hefur maður gengið undir manns hönd til að örva konur til dáða í fyrrgreindum greinum. Námsefni er breytt til að aðlaga það konum, námstilhögun er breytt til að aðlaga það konum, skólum breytt til að aðlaga þá konum. En allt kemur fyrir ekki. Það er táknrænu ofbeldi (og væntanlega kynferðislegu og kyngreindarlegu ofbeldi einnig), að konur sýna síður elju og áhuga á þessum sviðum en karlar.

Varla munu skólanemendur geta túlkað þennan boðskap á aðra lund en þá, að konur beri ekki ábyrgð á lífi sínu. Þá verður kvenfrelsunarvitundarvakning til lítils eða lækning kynblindunnar (þ.e. að upplýsast ekki af kúgunarkenningum kvenfrelsara).

Arnar Sverrisson birti pistilinn á snjáldursíðu sinni 15. janúar 2021.

Jafnréttiskennsla félagsmiðstöðva í grunnskóla tekur mið af femínista

Fyrir augu mín bar bæklingur frá Félagsmiðstöðvum á Akureyri. Jafnréttisfræðsla nemenda er á forsendum femínisma. Mér þykir þetta miður. Sú kvenfrelsun sem felst í fræðslunni á ekki heima í grunnskólanum. Þar er rætt um jafnrétti, milli kynja. Grunnskólakennarar leysa þá fræðslu vel af hendi.

Í bæklingi fræðslumiðstöðva á Akureyri segir um Jafnréttisfræðsluna:

,,Fyrirlestur um femínisma og jafnrétti. Hvað þýðir hugtakið femínismi, jafnrétti og hver eru helstu baráttumál femínista. Stiklað á stóru um jafnrétti kynjanna."

Stígamót og önnur álíka samtök eiga auðvelt með að koma áróðri sínum inn í grunnskólann í gegnum félagsmiðstöðvarnar. Synd að sjá það. Enginn skólastjórnandi virðist mótmæla, hvað þá kennarar. Sjúk ást sem fjallar eingöngu um brot drengja, eins og stúlkur séu ávallt saklausar, er sýnd í grunnskólanum samkvæmt bæklingi félagsmiðstöðva á Akureyri. 

Kynjamyndir í skólastarfi 3: Kynjafræði, konur og kennsla

Árið 2005 sameinuðust helstu kvenfrelsunarfræðingar æðri menntastofnana á Íslandi, þ.e. Háskóla Íslands og Kennaraháskóla Íslands, í því sameinaða átaki að skrifa bók um kvenfrelsun og menntun. Um er að ræða ritgerðasafn.

Ritstjórar segja: „Bókin Kynjamyndir í skólastarfi er ætluð nemendum og kennurum á ýmsum skólastigum en ætti að nýtast öllum þeim sem áhuga hafa á efninu.“ …„Það er von höfunda að bókin verði skólafólki og öðrum sem áhuga hafa á jafnréttismálum til gagns. Vonandi verður hún jafnframt lóð á vogarskálar jafnréttis í íslensku samfélagi.“

Hér verður fjallað um ritgerðirnar: Hvers vegna á kynjafræði erindi í kennaramenntun“ og „Konur og kennsla,“ eftir Þórdísi Þórðardóttur.

Höfundur segir: „Meðan lítið sem ekkert er fjallað um kynjafræði í námi kennaranema er lítil von til þess að lögð verði áhersla á jafnréttisfræðslu í skólastarfi en hún gæti stuðlað að fjölbreyttara starfsvali kynjanna og breytt valdamismun þeirra.“

„Kynjafræðin er einnig mikilvæg í kennaramenntun vegna þess að hún veitir kennurum tækifæri til að beita mismunandi hugtökum um misrétti kynjanna og er þannig öflugt tæki til að efla skilning á því misræmi sem ríkir á milli reynslu stelpna og stráka af skólum. Kynjafræðin er einnig gott tæki til að vinna gegn fordómum og viðteknum viðhorfum um kynhlutverk.“

„Kynjahlutleysi og kynjablinda eru hugtök sem eru notuð um viðhorf sem hafna því að kynjamisrétti sé til staðar og eru notuð hér í sömu merkingu. Þetta birtist meðal annars í viðhorfum um að jöfn staða kynjanna sé orðin að raunveruleika …“

„Hugtakið dulda námsskráin hefur verið notað af uppeldisfræðingum til þess að útskýra hvernig nám í skólum teygir sig langt út fyrir ritaðar námsskrár.“

„Í ljósi þess að mikið óformlegt nám fer fram í skólum er mikilvæt að kennarar velti fyrir sér hvaða afleiðingar það hefur að sýna kynjahlutleysi og kynjablindu í skólastarfi. Þar getur kynjafræðin orðið gott verkfæri.“

Þórdís leggur að jöfnu fræðslu um kynjafræði eða kvenfrelsunarfræði og jafnrétti. Það er ein af mörgum bábiljum kvenfrelsunarfræðimanna, að konur hafi frá upphafi vega verið „undirskipaðar.“ Þetta er reyndar sú einfeldingslega forsenda gervallra kvenfrelsunarfræðanna. Það er ekki nóg, að konur hafi verið undirokaðar. Þær hafa einnig verið beittar allra handa ofbeldi.

Í ljósi þessa skal jafna leikinn, koma á jafnrétti. Þessa sagn- og samfélagsfræði skal kenna kennaranemum til að miðla til ungviðisins. Opna skal augu þeirra og feykja burtu kynjablindunni.

Kynjablinduhugtakið er nátengt hugtakinu um fölsku vitundina, þ.e. þeir, sem ekki horfa á heiminn sömu augum og úrvalshópur kvenfrelsaranna, búa við falska vitund, eru slegnir kynblindu á báðum og beita konur bæði kynferðislegu og kyngreindarlegu ofbeldi. Þetta er algengt alræðistal.

Beita þarf kynbyltingarfræðunum til að uppræta duldu námsskrána, sem svo er kölluð. Það er vissulega rétt, að kennarar kenna ýmislegt, sem ekki stendur í námsskrám, og oft það, sem ekkert stendur um. Og vissulega er það hyggilegt, að kenna nemendum um þau ægiöfl, sem þá mótar. En kvenfrelsunarfræðin munu rugla þá í ríminu eins og þau gera nú þegar, enda hafa þau fundið sér farveg inn í duldu námsskrána fyrir löngu síðan – svo ekki sé minnst á fjölmiðla og almenningsálit. Börn virðast vera farin að tileinka sér rugl kvenfrelsaranna um kyn og kynþroska. Sums staðar er reyndar brugðist við. Nýleg var t.d. bannað að kenna skólanemendum í Nýja Suður-Wales, um kynrófið svokallaða, eitt af skaðlegustu hugarfóstrum kvenfrelsaranna.

Þórdís kennir, að „[r]annsóknir kynjafræðinnar … [tengist] nú öllum jaðarhópum eða minnihlutahópum sem svo eru skilgreindir vegna þess að þeir hafa skert formlegt vald, hvort heldur það er efnahagslegt, félagslegt eða stjórnmálalegt.“

Hér er „samskipunarkvenfrelsunarfræðin“ (intersectional feminism) ljóslifandi komin, þ.e. (svona hér um bil) að konur séu stærsti minnihlutahópur þeirra, sem eru píndir eru, kúgaðir og áreittir af hvítum körlum (einkanlega). Það eiga væntanlega margir glöggir nemendur eftir að klóra sér í höfðinu yfir þessari speki.

Þórdís gerir ráð fyrir, að það komi í hlut kvenna að miðla ofangreindum fræðum: „Kennsla veitir konum tækifæri til að sinna tvíþættu hlutverki, sem húsmæður á heimili og launþegar á vinnumarkaði. Einnig þurfa þær að uppfylla samfélagslegar væntingar sem kynverur og allt þetta gerir stöðu þeirra flókna.“ En vonandi má beita kvenfrelsunarfræðunum til að greiða úr þeim flóka.

Samkvæmt ástralska sálfræðingnum, Valerie Walkerdine, er staða þeirra afar snúin: „Kennarastofan er full af konum að borða kotasælu eða greip. Allar eru vel að sér um megrunarfæði, almenna matvælaneyslu og kynþokka. Þetta er umræðuefni sem þær taka þátt í glaðar og reifar vegna þess að tilvera þeirra samanstendur annars vegar af því að vera launþegar og hins vegar af því að vera konur. Þess konar tilvera gerir þær bæði háðar og óháðar, frjálsar og fastar í gildru.“ (Valerie Walkerdine (f. 1947). Úr: „Schoolgirl fiction“ 1990 (þýðandi: Þórdís Þórðardóttir).)

 

Arnar Sverrisson skrifaði pistilinn og birti hann á snjáldursíðu sinni 12. janúar 2021.

Harm- og píslarsaga kvenna er því mjög orðum aukinn hjá Steinunni Helgu

Kynjamyndir í skólastarfi 2: ”Femínismi” og kvennahreyfingar.»

Árið 2005 sameinuðust helstu kvenfrelsunarfræðingar æðri menntastofnana á Íslandi, þ.e. Háskóla Íslands og Kennaraháskóla Íslands, í því sameinaða átaki að skrifa bók um kvenfrelsun og menntun. Um er að ræða ritgerðasafn.

Ritstjórar segja: „Bókin Kynjamyndir í skólastarfi er ætluð nemendum og kennurum á ýmsum skólastigum en ætti að nýtast öllum þeim sem áhuga hafa á efninu.“ …„Það er von höfunda að bókin verði skólafólki og öðrum sem áhuga hafa á jafnréttismálum til gagns. Vonandi verður hún jafnframt lóð á vogarskálar jafnréttis í íslensku samfélagi.“

Hér verður fjallað um ritgerðina „Femínismi og kvennahreyfingar,“ eftir Steinunni Helgu Lárusdóttur. Höfundur velur að lýsa þróun kvenfrelsunar sem bylgjuhreyfingum sögunnar svipað og þýski spekingurinn, George Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831), sögu mannasandans og landi hans, lögfræðingurinn Karl Heinrich Marx (1818-1883) um sögu mannkyns. Steinunni Helgu láist þó að setja kvenfrelsun i sögulegt samhengi.

Baráttan fyrir borgararéttindum fékk byr undir báða vængi í frönsku byltingunni, sem upphófst árið 1789. Kosningaréttur til lýðræðislegs þings var vitaskuld eitt af mikilvægustu baráttumálunum. Síðar bættist við sjálfstæði kvenna gagnvart lögum, en á þessu árum gátu konur skýlt sér á bak við eiginkarla sína. Karlar börðust ekki síður fyrir þessum réttindum en konur. Kvenfrelsarar háðu reyndar einungis hildi fyrir kosningarétti hvítum konum til handa. Sú baráttan var yfirleitt stutt, tveir til fjórir áratugir.

Svo segir Steinunn: „Þrátt fyrir ólíkar áherslur virðist ríkja samstaða um nokkra sameiginlega grundvallarþætti í allri femínískri hugmyndafræði, svo sem að ríkja skuli pólitískur, efnahagslegur og félagslegur jöfnuður kynjanna. Í hugmyndafræði flestra femínista eru einnig ákveðin lykilhugtök, eins og kvennakúgun og karlveldi …“ … „Loks eru flestir talsmenn þessara kenninga sammála um að kynferði (e. gender) einstaklinga sé afurð félagslegrar mótunar fremur en meðfætt og eðlislægt…, eða eins og Simone de Beauvoir [franskur heimspekingur 1908-1986] sagði og frægt er orðið þá fæðist engin kona heldur verður það.“

Hér ýjar höfundur að mótsagnakenndum baráttumálum, sem ævinlega hafa einkennt kvenfrelsunarhreyfinguna. T.d. eðli kynjanna, sérstaklega móður- og kveneðli, réttur kvenna til ráða lífi sínu, réttur kvenna til atvinnustarfsemi, t.d. kynlífsþjónustu og kláms, barátta fyrir getnaðarvarnarpillu fyrir konur, en gegn sams konar pillum fyrir karla (sumar hafa þó í orði kveðnu verið hlynntar henni). Það er broslegt, en rétt, að hreyfingin segist berjast fyrir jafnrétti karla – jafnvel þótt hún vilji fækka þeim eða steypa í kvenmynd - samtímis því, að hún beitir alls konar bolabrögðum til að ota sínum tota sem víðast, afla nýrra forréttinda í löggjöf og samfélagi, og höfðar óspart til eðlislægra tilhneiginga karla til að hlúa og hlynna að konum sínum og börnum.

„Jafnréttisbarátta kvenna á sér margra alda sögu en hún er ekki samfelld og mikill hluti kvenna hefur án efa aldrei verið skráður fremur en saga kvenna yfirleitt. … strax á 14. öld hafi franska baráttu konan Christine de Pisan [1364-1430?] verið orðin áberandi talsmaður aukinna réttinda kvenna og hennar barátta hafi smám saman haft áhrif víðar í Evrópu.“

Höfundur leggur hér að jöfnu sögu kvenna og kvenfrelsun. Það er stórmerkileg söguskoðun og fjarri öllu lagi. Karlar hafa skráð sögu kvenna frá því, að ritöld hófst og miklu fyrr á ýmis konar minnismerkjum. Kvenfrelsarar reyna eftir megni að teygja sögu hreyfingar sinnar og píslarvættis kvenna aftur um aldur. Það er svonefndur kvenfrelsunaraðdragandi. Hin ítalsk/franska Christine Pizan er nefnd til sögu, en hún skrifaði bókina um borgríki kvenna, sem reyndar er að miklu leyti tekin upp úr kvennasögu ítalska sagnfræðingsins, Giovanni Boccaccio (1313-1372). Hann var einn hinna fyrstu, sem gerði garð kvenna frægan í sagnritun af ýmsu tagi. Ritun sagna af merkiskonum var raunar bókmenntagrein á miðöldum Evrópu.

Lesanda er bent á aðra merkiskonu, Mary Wollstonecraft (1759-1797). Hún er sögð „bandarísk.“ Ekkert er fjarri lagi. Sú gáfaða kona var ensk að þjóðerni úr lægri millistétt. Hún skrifaði bókina, „Til varnar réttindum kvenna.“ Kvenfrelsunarsagnritarar gleyma því iðulega, að María skrifaði einnig bók til varnar réttindum karla.

Harm- og píslarsaga kvenna er því mjög orðum aukinn hjá Steinunni Helgu, sem telur röksemdalaust, að Christine hafa haft mikil áhrif á kvenfrelsun. Ég veit ekki betur, að hún hafi verið dregin fram eins og hver annar sótraftur á síðustu öld úthallanda, þegar gerð var sérstök leit að konum, sem sagan hefði „gleymt.“ Sannleikurinn er hins vegar sá, að kóngur Frakka skynjaði, hvað í konuna var spunnið – sem og margir karlar fleiri – og hélt henni uppi, ekkjunni.

„Allt framundir 1850 voru íslenskar konur nánast réttlausar miðað við karla, höfðu ekki aðgang að menntun, embættum og fjármunum og voru án kosningaréttar og kjörgengis,“ staðhæfir höfundur. Það tæki mörg orð og mikið pláss að eltast við þessa endemis vitleysu. Læt hér nægja að nefna, að enginn kaus á Íslandi fyrir 1850, íslenskar konur bæði fyrir og eftir kristnitöku höfðu óskorað húsfreyjuvald. Fram eftir Íslandsöldum var heimanmundur greiddur (meðal betri stétta) – eins konar fyrirframgreiddur arfur – sem var óskoruð eign hlutaðeigandi konu. Hefndarskylda karla náði einnig til eiginkvenna, frilla, systra, mæðra og frænkna.

Haft er eftir Helgu Kress, sem lesið hefur Íslendingasögurnar til hlítar: „Kvennamenning er ósýnileg og einskis metin. Samt er það hún sem heldur körlunum og þjóðfélaginu gangandi. Þannig má segja að karlamenningin nærist á kvennamenningunni og geti ekki án hennar verið.“ Önnur skringileg söguskoðun. Þessi merki kvenfrelsunarfræðingur áttaði sig líka á því, að konur sagnanna beittu körlum fyrir sig til ýmissa verka og ódæða, m.a. hefnda.

„Postmodernistar [heimspekingar og (einkum franskir] félagsfræðimenn, sem skrifað hafa á seinni tímum] halda því fram að tilraunir nútíma vísindamanna til þess að leggja fram lögmæta (e. legitimate) þekkingu sé á villigötum og hafna því að rökrænar, vísindalegar rannsóknaraðferðir dugi til þess að öðlast þekkingu á raunveruleikanum. Þetta þýðir með öðrum orðum að aðferðirnar gagnist ekki við að ná beinu sambandi milli þekkingar, reynslu okkar og raunveruleikans.“ …

Svo er vitnað til Þorgerðar Einarsdóttur, forsprakka kvenfrelsaranna í HÍ: „Þessi afstaða skiptir miklu máli í femínískri umræðu vegna þess að femínistar hafa haldið því fram að sjónarmið kvenna væru nauðsynleg vísindunum svo að þau mættu greina satt og rétt frá heiminum og tilverunni.“

Sjálfur dregur höfundar þá ályktun, að „[m]ikilvægt … [sé] að nýta þá fræðilegu þekkingu sem femínistar hafa aflað um stöðu kvenna og annarra minnihlutahópa í þágu jafnréttisstarfs á Íslandi sem erlendis."

Hér er lifandi kominn „reynsluheimur kvenna,“ skemmtilegt vígorð rauðsokkanna. Reynsla einstakrar konu er nú orðin viðmiðun alls, grunnsteinn nýrra kvenfrelsunarvísinda og réttarkerfis. Til andsvars leyfi ég mér að benda áhugasömum á greinar á arnarsverrisson.is – sérstaklega: „Vísindi í voða,“ og „Hin nýju vísindi vífanna.“

Það verður fróðlegt að sjá, hvort kvennahópurinn (og strákarnir tveir), sem Lilja skipaði á síðasta ári til að benda á leiðir til kennslu kynjafræði í skólum, velji þessa ritgerð til að mennta kennara og nemendur.

Arnar Sverrisson skrifaði þennan pistil og birti á snjáldursíðu sinni 11. janúar 2021

Móðir styður samtökin ,,Líf án ofbeldis.“

Móðirin sem sigaði löggunni á barn sitt styður samtökin ,,Líf án ofbeldis.“ Þar á bæ berjast menn gegn feðrum sem beita börn sín ofbeldi. Skyldi það sama gilda um móður barns. Þegar foreldri vill ekki færa lögheimili að ósk barnsins er það ekkert annað en ofbeldið. Andlegt ofbeldi. Verið að þvinga barn til að búa þar sem það vill ekki vera, fjárhagsins vegna. Ætli samtökin ,,Líf án ofbeldis“ samþykki slíkt ofbeldi í garð barns. Hef aldrei heyrt samtökin gefa það út.

Að siga löggu á barn sitt sem tekur ákvörðun um að fara þangað sem því líður vel og vill vera er líka ofbeldi. Í þessu dæmi vissi móðir að barn var öruggt og að faðir barnsins myndi taka á móti því. Engin hætta á ferðum. Barnið vissi hins vegar að það fengi ekki að fara, móðir hafði áður neitað því um að fara á heimili sitt, hjá föður, sem er í öðru sveitarfélagi. Ætlunin að þvinga barnið til að vera áfram eftir áramótafrí.

Flutningur á lögheimili skiptir máli þegar skólaganga er annars vegar. Að barn búi við þær aðstæður að vita ekki hve lengi það fær að vera í skólanum sem það hefur verið og vill vera í er andlegt ofbeldi. 

Yfirvöld verða að hafa úrræði fyrir börn í þessari stöðu, þegar foreldri þráskallst við peninganna vegna.