formannslíf

Lögin í Þýskalandi um kynrænt sjálfræði, mismunun og hatursorðræða hefur kostað fyrirtæki þar í landi fúlgur fjár. Karlmaður, sem skilgreinir sig sem trans, hefur séð ávinning í að sækja um vinnu og kæra svo fyrir mismunun. Eins og lögin segja, bannað að mismuna. Hann hefur haft mikið upp úr athæfinu.

Rannsókn

Karlmaðurinn býr í Dortmund og nú stendur hann frammi fyrir rannsókn. Hann hefur þénað rúmlega 250.000 evrur í 240 aðskildum mismununarmálum. Margir hafa sakað manninn, sem hefur verið atvinnulaus í 12 ár, um að nota stranga vernd Þýskalands fyrir þá sem skilgreina sig sem trans til að auðgast.

Fyrir utan þrjú starfsnám og eitt skammtímastarf hefur maðurinn, sem skilgreinir sig trans, verið atvinnulaus síðan 2012 og nýtur opinberrar velferðar. Þó að Þýskaland hafi ströng persónuverndarlög fann Reduxx nafn hans, Alina Steffen.

Sækir um ótal störf

Maðurinn er ásakaður um sækja um starf í þeim tilgangi að taka það í raun og veru ekki, heldur til að fá bætur fyrir meint brot á lögum gegn mismunun. Hann virðist þéna vel á þessu.

Steffen er þekktur fyrir að sækja um störf þar hann uppfyllir ekki kröfurnar og það um allt Norðurrín-Westfalen svæðið. Til dæmis sótti hann í einu tilviki um starf sem var í um klukkutíma akstur frá heimili hans þrátt fyrir að hann væri ekki með ökuskírteini og geti ekki keyrt.

Um leið og Steffen fær höfnun á starfi sem hann sækir um, höfðar hann mál með vísan til brots á þýsku jafnréttislögunum (AGG). Steffen hefur einnig höfðað mál vegna starfa sem hann sótti aldrei um, en taldi vera ,,mismunað" fyrir fram með því að einblína á minniháttar villur í atvinnuauglýsingum.

Til dæmis, í einu tilviki, var í auglýsingunni sleppt að tilgreina að fólk af ,,fjölbreyttu" kyni gæti sótt um en tekið fram að ,,karlkyns og kvenkyns" umsækjendur væru velkomnir. Steffen höfðaði mál vegna þessarar vanrækslu og vann. Eins og alþjóð veit, það eru bara tvö kyn. Lög um kynrænt sjálfræði, hvar sem þau eru í heiminum styðjast ekki við raunveruleika og á að afnema þau eins og sjá má á þessu dæmi.

Þvælunni virðist engin takmörk sett

Nú síðast kærði Steffen fyrirtækið ND-Rack frá Langenberg sem dreifir þaktjöldum fyrir bíla og annan útilegutengdan búnað. Nius greindi frá málinu og benti á að í umsókn sinni lýsti Steffen sjálfum sér sem 50% fötluðum og ,,karl til konu" trans sem og ,,intersex". Fyrirtækið greiddi honum bætur, með trega. Augljóst að maðurinn misnotar lögin til að hagnast á þeim.

Fleiri fyrirtæki hafa lent í svipuðum hörmungum. Maður spyr hvenær fyrirtæki í Þýskalandi geri uppreisn gegn þessari mismunun að fólk sem telur sig trans geti höfðað mál af því það telur sér mismunað. Mörg fyrirtæki hafa mátt borga manninum fyrir ,,leik“ hans að kerfinu.

Lesa má um málið hér.

Því er haldið fram að regnbogafáninn tákni umburðarlyndi, ást og fjölbreytileika. Þeir sem eru á móti opinberum regnboga/tansfánans eru þá um leið álitnir andstæðingar þessara þriggja gilda. Þannig verður til frásögn þar sem fánaátökin snúast um umburðarlyndi gegn óumburðarlyndi, kærleika gegn kærleikslausum og um opnum gegn þröngsýnum. En þetta er enn eitt dæmið um hvernig trans-hreyfingin reynir að afmynda raunveruleikann, skrifar norskur listamaður og rithöfundur. Millifyrirsagnir eru bloggara.

Umburðarlyndi

Því hvað er umburðarlyndi nákvæmlega? Umburðarlyndi er auðvitað að umbera þá sem eru ósammála sjálfum sér. Hér eru hinir stoltu aðgerðasinnar veikir á svellinu. Þeir eiga erfitt með að sætta sig við að einhver hafi aðra skoðun þegar kemur að til dæmis notkun fánans. ,,Pride“ siðgæðislögreglan dæmir andófsmenn norður og niður. ,,Pride“-andstæðingunum tókst einnig að fá lög sem banna – með fangelsisdómum! Að hjálpa fullorðnum sem vilja breyta samkynhneigð í gagnkynhneigð. Á sama tíma er hvatt til umbreytingar í hina áttina.

Titill bókar, Anette Trettebergstuen segir sitt: ,,Homo – fyrir þá sem eru, veltu því fyrir þér hvort þú sért eða viljir verða hommi". ,,Pride“-aðgerðasinnarnir hafa fært sig úr þakrennunum yfir í að leggja grunn að efnahagslegu, menningarlegu og pólitísku valdi. Sameinað viðskiptalíf flaggar nú fánanum fyrir þá, – og miskunn sé þeim sem gera það ekki! Samtökin Fri (eins og trans Samtökin 78) (félag um fjölbreytileika kynja og kynhneigðar með um 4000 leynifélaga) fá fjárhagslegan stuðning og eru í samstarfi við fjölda ríkisstofnana. Og, þegar hinir stoltu aðgerðasinnar hafa einnig öðlast þau forréttindi, sem það þýðir í dag að vera fórnarlamb, þá verður vald þeirra sannarlega algert.

Ástin

Við skulum líta á hið sögufræga orð ást. Því hvað er ást? Samkynhneigðir ,,skilgreina" það með því að segja að ,, love is love". Gleðigöngurnar, sem fara fram víðs vegar um landið, sýna greinilega hvað þetta þýðir, nefnilega að allir ættu að geta fylgt eigin löngunum og tilhneigingum. En heimurinn er  fullur af dæmum um hvernig það getur verið skaðlegt samfélagi og einstaklingum að fylgja óheft hvötum sínum. Þess vegna hafa allar lífvænlegar siðmenningar ræktað þessar hvatir í þágu samfélagsins, til góðs fyrir þá veikustu, – og með framtíðarsýn í huga. Það er ofbeldi gegn börnum þegar ,,Rosa kompetanse" (sérdeild Fri) kemur inn á leikskóla til að sá efasemdum um kynvitund barnanna. Þegar grunnflokkar strákar-stelpur byrja að flæða skapast óöryggi.

Og hvað með íþróttakonur sem þurfa að keppa við karla dulbúna sem konur, konur sem þurfa að fara í sturtu með körlum, konur sem eru gerðar að engu, börn sem verða að vöru sem hægt er að panta, börn sem þekkja ekki uppruna sinn, börn sem munu alast upp við skipulagt föðurleysi og/eða móðurleysi. Samtökin Fri ( systursamtök trans-Samtaka 78) hafa það að markmiði að stuðla að fullkominni kynferðislegri frelsun. Þetta táknar gríðarlega árás á hvaða siðmenningarferli sem er. Löngun er eins og eldur. Í sinni takmörkuðu mynd er hún lífsnauðsynleg. En ef þú sleppir því gæti það eyðilagt bæði náttúru og menningu. Við neytum og missum fóstur sem aldrei fyrr. Fæðingartíðni er nú 1,4. Allt þetta, – erum við hér vitni að ást sem þróast, – eða sjáum við frekar útlínur dauðamenningar? Af hverju ættum við að fagna kynhneigð sem allir frjósemisguðir gráta yfir?

Fjölbreytileikinn

Og fjölbreytileiki, hvað er það? Þróunarkenningin kennir okkur að við þurfum fjölbreytileika. En það eru til ákveðnir grunnflokkar og mörk. Þetta er forsenda alls lífs og allrar siðmenningar. Tveir slíkir flokkar eru ,,karl – kona". Þeir sem takan virkan þátt í að því að brjóta þetta niður í nafni ,,fjölbreytileika" eru mjög eyðileggjandi afl. Þú vilt hrista stoðir tilverunnar. Vegna þess, að hér er ekki verið að tala um raunverulegan fjölbreytileika, heldur hreina upplausn. Kyn, samkvæmt skilgreiningu, samanstendur af ,,hann" og ,,hún." Að tala um nokkur kyn jafngildir því að tala um nokkra póla, - austurpólinn, vesturpólinn, norðvesturpólinn. Hægt er að búa til óteljandi slíka ,,póla." En í raun og veru leysir maður samtímis upp og eyðileggur merkingu hugtakaparsins ,,póll", sem samanstendur af tveimur, tveimur andstæðum pólum, norður- og suðurpólum.

Á sama hátt – ef rafvirkjanum myndi líða eins og að innleiða fleiri póla en ,,plús" og ,,mínus", þá myndi vinnan hans ganga illa. Tungumálið afhjúpar einnig dýpt menningar okkar og veruleika. Við höfum orð sem eru kvenkyns og karlkyns; Og þau sem eru það ekki, köllum við, hvorugkyn. ,,Pride“-hreyfingin starfar því með fölsku formi fjölbreytileika. Ef þú fjarlægir flokka og mörk er það eins og að blanda saman öllum fallegu litum regnbogans og þá er útkoman eins og þú veist grár eða svartur. Ferskleiki regnbogans er einmitt sá að litirnir eru frekar takmarkaðir og skýrt afmarkaðir.

Þegar því er haldið fram að LHBTQ fólk þjáist vegna þess að samfélagið gefi þeim ekki nóg pláss, þá held ég að horft sé fram hjá mikilvægustu orsök þjáninga þeirra, nefnilega að það lifi með átökum við eigin líffærafræði. Öll gagnkynhneigð verður óhjákvæmilega viðvarandi áminning um að LHBTQ fólk er – hinsegin. 

Auðvitað sætta margt LHBTQ fólk sig við þennan veruleika og hefur sætt sig við þá staðreynd að það er utan gátta þegar kemur að kynlífsviðinu. Og, þroskað samfélag ætti að hafa svigrúm fyrir frávik. Þar að auki er kynhneigð einkamál. Vandamálið er hins vegar að þeir sem eru ,,Pride“-aktívistar vilja ofurvald.

Þetta snýst allt um eftirfarandi spurningu: Í hvaða kynferðislega heimi viljum við búa? Vegna þess að ef þú flaggar fánanum fyrir einn alheim, þá merkir þú líka fjarlægð frá hinum. Margir skilja þetta innsæi og og því neikvæðir fyrir ,,Pride“-fánum. Nú hef ég líka reynt að koma því í orð.

Höfundur: Ferdinand Wyller, listamaður og rithöfundur. Greinina má lesa hér á frummálinu.

Eins og mönnum er tamt hrópa þeir hátt þegar eitthvað gerist sem þeim líkar ekki. Fara út á götu, fyrir framan sendiráð, verslanir o.fl. Þarf ekki að vera sannleikskorn í því sem þeir hrópa upp eða staðreynd. Bara öskra nógu hátt eins og sóknarpresturinn sagði.

Las áhugaverða grein eftir Írisi Erlingsdóttir. Í greininni er sagt frá, að trans- fólki sé frjálst að ferðast eins og það vill. Menn hafa sakað forsetann, Tump, um að hindra ferðafrelsi þeirra. Ugla Stefanía, karlmaður sem skilgreinir sig sem konu, sagði þetta líka í þætti sem að kemur fyrir hér. Svona berast falsfréttir út. Eina karfan segir Íris, er að kyn einstaklingsins sé rétt skráð í skilríki sem gefin eru út af ríkinu. Margir sem skilgreina sig trans breyttu ekki kynskráningu sinni og eru því frjálsir ferða sinna. Hingað til hafa yfirvöld falsað skráningu segir í greininni. Jafnvel gengið svo langt að búa til eitthvað sem er ekki til.

Þegar komið er til Bandaríkjanna þarf að sækja um leyfi, eða visa. Vissulega má velta þeirri spurningu upp hvort ,,fölsuð“ skilríki annarra þjóðríkja gildi þar vestra. Engar fréttir hafa komið fram um það.

Mörg lönd viðurkenna ekki samkynhneigð og hvað þá annað. Ef menn mæta til þessara landa með X skráningu sem kyn, setja þeir ekki spurningarmerki við það! Sama með önnur lönd, hvernig vita þeir hve margir karlar eða konur heimsækja landið þegar skráning á opinberum gögnum er röng. Markaðssetning er önnur fyrir konur en karla. Bara pæling.

Framhaldið verður fróðlegt, kannski á eftir að koma tilskipun frá forseta Bandaríkjanna um málið, fölsuð skilríki. En það er vissulega kostulegt að fylgjast með öllu því sem gerist hjá karlinum þarna vestan megin við okkur.

Prófessor í geðlækningum og sérfræðingur um meðhöndlun kynama, Michael Laden, skrifar grein í Gautaborgar blaðið. Hann bætist við þá fjölmörgu sérfræðinga sem hafa skrifað um sama efni.

Undanfarinn áratug hefur hugmyndafræðileg herferð ýtt undir þá kenningu að kyn einstaklings sé ekki það sem við sjáum hlutlægt í mönnum, heldur frekar það sem manneskja tjáir (kynhlutverk) og upplifir (kynvitund).
Rökin eru þau að ef karlmaður skynjar sjálfan sig sem konu, þá er manneskjan kona. Þessi ruglingur raunveruleikans (kyns) við félagslega uppbyggingu (kynhlutverk) og huglæga sjálfsmynd skapar nokkur vandamál.
Það verður flókið fyrir fólk. Við þurfum að skýra hvað við eigum við með því að nota hugtök eins og ,,líffræðilegt kyn" eða ,,fæðingarkyn". Hins vegar vilja kynjahugmyndafræðingar að við notum hugtakið ,,kyn úthlutað við fæðingu", þar sem orðið ,,úthlutað" gefur til kynna að það sé handahófskennd, bráðabirgðaflokkun sem hægt er að breyta.

Ekki rétt, engum er úthlutað kyni

En það er ekki rétt. Manneskju er ekki úthlutað kyni við fæðingu. Umhverfið tekur eftir og skráir kynið sem einstaklingurinn hefur nú þegar, sem var ákvarðað af kynlitningunum níu mánuðum áður.
Hugmyndafræði kynjanna liggur til grundvallar frumvarpi sem mun ekki aðeins gera það kleift að velja kyn heldur krefjast þess einnig að ríkið skrái þetta val í þjóðskrá. Hófsamir og frjálslyndir sniðganga nú samstarfsflokka sína til að samþykkja lög sem gera þetta mögulegt. Þeir treysta á stuðning jafnaðarmanna, Græningja og Vinstriflokksins.
Talsmenn líta á sjálfskilgreint lagalegt kyn sem frelsisumbætur. En frumvarpið er umdeilt. Gagnrýnina má draga saman með þremur rökum:

1. Kynvitund er persónuleg reynsla. Af persónuverndarástæðum ætti ríkið ekki að skrá auðkenni og huglæga reynslu. Við skráum ekki trúarbrögð eða stjórnmálaskoðanir einstaklings.
2. Rétturinn til að skilgreina sig sem konu eða karl – eða hvorugt – er réttur. En lögmál um sjálfssamsömun veitir okkur ekki rétt til að fyrirskipa hvernig aðrir eiga að bera kennsl á okkur og vísa til okkar. Karlmaður sem skráir sig sem konu er enn karlkyns en fær aðgang að búningsklefa kvenna, getur keppt í kvennaflokki í hnefaleikum, settur í kvennafangelsi og verið vitnað í sem konu í stjórnum fyrirtækja. Kynjahugmyndafræðingar halda því fram að þetta sé hægt að leysa með því að koma í veg fyrir að ákveðnar löglegar konur njóti kvenréttinda. En svo viðurkennum við óbeint að það er munur á ,,raunverulegum" konum og fólki með löglegt kvenkyn, sem leiðir okkur strax í andstöðu við tilgang laganna. Ef hægt er að meta hvert mál fyrir sig til að ákvarða raunverulegt kyn einstaklings verður flokkurinn ,,lagalegt kyn" merkingarlaus.
3. Kynjahugmyndafræði hefur verið ruglað saman við þekkingu. Trú krefst ekki aðeins trúar, heldur einnig að hún sé í samræmi við raunveruleikann. Sú sannfæring að kyn sé einstaklingsbundin reynsla og að öllum sé frjálst að velja kyn er ekki í samræmi við raunveruleikann. Fólk sem lítur á sig sem eina af allt að hundrað fyrirhuguðum kynvitundum er í öllum tilfellum annað hvort konur eða karlar. Að benda á þessa staðreynd er ekki að efast um reynslu einstaklingsins. Það er líklega ótakmarkaður fjöldi kynlífsupplifana. En staðreyndin er sú að það eru aðeins tvö kyn í sameiginlegum veruleika okkar. Kynjahugmyndafræði er því óhentugur grundvöllur lagasetningar.

Það sem við vitum um kyn

Kynæxlun – og þar með kyn – varð til fyrir um 1-1,2 milljörðum ára. Kvendýr eru skilgreind sem burðarefni stórra eggja en karldýr framleiða lítið sæði. Það eru engar aðrar kynfrumur. Það er ekkert þriðja kyn. Hjá spendýrum eins og mönnum er kyn ákvarðað erfðafræðilega. Eftir frjóvgun stjórna kynhormón þroskanum, í konu eða karl.

Samt er því oft haldið fram að kyn séu ekki tvö heldur litróf. Þessi rök eru byggð á tveimur fullyrðingum:

1. Intersex. Frávik á sér stað í kynaðgreiningu, eins og í flestum líffræðilegum ferlum. En intersex ástandið, þar sem ekki er hægt að ákvarða kyn einstaklings, er mjög sjaldgæft: 0.018 prósent, eða einn af hverjum 5,600 einstaklingum. Í reynd eru allir annað hvort karlar eða konur. Það er því rangt að setja fólk á litrófi frá kvenkyns til karlkyns.
2. Kyntjáning. Fólk finnur, samsamar sig og tjáir sig á fleiri en tvo vegu. Það eru konur sem hafa áhuga á dísilvélum og karlar sem mála neglurnar. Hugtakið ,,kynhlutverk" er notað til að lýsa mun á normum karla og kvenna sem fylgir ekki endilega kyni einstaklings.

Þrátt fyrir að frelsisbarátta femínista hafi leyst konur og karla undan takmörkuðum kynhlutverkum hafa kynhlutverkin ekki verið afnumin í Svíþjóð. Sú staðreynd að einstaklingi líður betur í hlutverkum hins kynsins þýðir ekki að hann sé á kynjarófinu. Þetta þýðir að við verðum að halda áfram að vinna að því að takmarka kynjaviðmið.

Það er líka til fólk sem skilgreinir sig sem hitt kynið – eða ekkert kyn. Hugtakið ,,kynvitund" lýsir persónulegri reynslu af kyni. Fjöldi mögulegra auðkenninga og tjáningar manna er takmarkalaus, en þetta eru ekki rök fyrir því að líffræðilegt kyn sé litróf.

Hvers vegna er kynjahugmyndafræði orðin svona útbreidd?

Ein skýringin er fjárhagslegir hagsmunir. Lífvísindaiðnaðurinn hefur mikið að græða á því að fleiri þurfi skurðaðgerð og ævilanga læknismeðferð.
Önnur skýring er löngun til aukinnar viðurkenningar á mismunandi kyntjáningu. Kynjahugmyndafræðingar vonast líklega til þess að hægt sé að leysa upp kynhlutverk með því að endurskilgreina hvað kyn er. En það er munur á því að verja rétt karlmanns til að koma fram og skilgreina sig sem konu og að setja lög um að hann sé kona – eða öfugt.

Afleiðingar kynjahugmyndafræðinnar

Undanfarinn áratug höfum við séð verulega aukningu á fjölda unglinga, sérstaklega stúlkna, sem upplifa ónot í eigin skinni. Ólíkt kyni einstaklings getur kynvitund verið breytileg í gegnum lífið. Lagaleg kynbreyting getur skapað flýtileið að læknismeðferð, sem getur leitt til óafturkræfari læknisfræðilegra inngripa sem skaða einstaklinga.
Það er ekki vandamál að kona hagi sér eins og karl eða öfugt. Löggjöf um lagalega kynleiðréttingu sendir hins vegar kúgandi merki um að tjáning trans-fólks krefjist stjórnsýslulegra – og að lokum læknisfræðilegra – ráðstafana.

Höfundur greinarinnar er Mikael Landén er prófessor í geðlækningum við Háskólann í Gautaborg og ráðgjafi við Sahlgrenska háskólasjúkrahúsið. Hann skrifaði doktorsritgerð um transsexualisma (sem það hélt þá) árið 1999 og hefur verið sérfræðingur í rannsóknum á meðferð kynama. Bloggari þýddi.