formannslíf

Árið 2015, þegar ég skrifaði fyrstu skoðanagreinarnar mínar fyrir Information og 2017 fyrir P um trans málefni, var áhersla mín á hvernig, enn frekar, ný hugmynd um trans sjálfsmynd skapaði vandamál fyrir lesbíur í formi endur skilgreiningar á því hvað það þýðir að vera lesbía.

Ég mótmælti því að vera kölluð transfóbísk ef þú, sem lesbía, heldur fram að þú laðist að líffræðilegum konum. Í dag sé ég annað vandamál, sem það stærsta, og það fær allt of litla athygli. Vandamálið er ört vaxandi fjöldi stúlkna og ungra kvenna með ,,sársauka í lífinu" sem eru sannfærðar um að vandamál þeirra stafi af því að þær séu trans.

Í dag er trans fólk komið inn í heim ungs fólks og hvað er hægt sé gera til að hjálpa því til að læra að takast á við meðfædda líkamlega eiginleika sína? Hvar er femínísk greining á því hvers vegna svo margar stúlkur og ungar konur reyna að flýja kvenkynið? Hvað segir það um samfélag okkar að þær vilji vera allt annað en konur?

Þrýstingur á ungt fólk

Ég hef enn áhyggjur af því hvernig kynafbrigðilegar ungar lesbíur eru endurskilgreindar af sjálfum sér og öðrum sem trans karlar eða kynsegin og þar með leiddar inn á braut sem allt of oft felur í sér krosshormóna og skurðaðgerðir. En ég hef líka skoðað önnur málefni, þar á meðal ,,transgender" barna, þ.e.a.s. þar sem kynsegin strákur eða stúlka er talin hafa kynvitund sem hitt kynið og snemma snúið á þá braut.

Upphaflega vorum við bara örfáar konur sem tóku þátt í umræðuhópunum og það fyrst og fremst á Facebook. Við vorum venjulega í minnihluta í umræðunni og það gat verið mjög harkalega, sérstaklega þegar ákveðnar tegundir karlar fóru yfir strikið. Ég missti nokkra Facebook-vini – en enga sem voru mér mikilvægir. Politiken hafði einnig, án þess að spyrja mig um leyfi, birt upplýsingar um vinnustað minn þegar þeir birtu grein mína ,,Hættu núna: Ekkert barn fæðist með rangan líkama". Í kjölfarið hafði trans aðgerðasinni samband við vinnuveitanda minn og kvartaði yfir því að þeir væru með fólk í vinnu eins og mig. En sem betur fer báru stjórnendur mínir fulla virðingu fyrir rétti mínum til að nota tjáningarfrelsi mitt í frítíma mínum.

Samt hef ég stundum verið hrædd um að það hafi áhrif á lífsviðurværi mitt. Þrátt fyrir að ég hafi alltaf reynt að tjá mig kurteislega og af virðingu hef ég verið teiknuð upp sem grimm manneskja sem er aðeins til í að skaða transfólk. Það sem meira er, ég hef nokkrum sinnum upplifað að trans aðgerðasinnar hafa kallað mig (skáp)trans karl eða kynsegin vegna þess að ég skilgreini mig sem kynafbrigðilega lesbíu og er opin með þá staðreynd að ég get ekki speglað mig í staðalímyndum kvenna.

Reglulega er snúið út úr orðum mínum, en það er ekki svo óalgengt í rökræðum þar sem sumir rökræðumenn hafa sterkar tilfinningar og blanda þeim í rökræðuna. Konur sem trufla þá hafa líka önnur viðbrögð en karlar sem trufla. Karlar eru teknir alvarlega og komið fram við þá af meiri virðingu en konur.

Grófir tónar líka frá hinni hliðinni

Með tímanum hefur umræðan orðið mun umfangsmeiri og þeir sem gagnrýna trans aktívisma hefur fjölgað hratt á stuttum tíma og í dag eru það stjórnmálamenn, blaðamenn og aðrir álitsgjafar. Í umræðuráðum eru það oft trans aðgerðasinnar sem eru í minnihluta. Fólk er orðið meðvitað um trans málefni og stemningin virðist vera að snúast. Á hinn bóginn held ég líka að tónninn meðal þeirra sem gagnrýna á trans málefni geti verið frekar hrá. Þar sem móðgandi orð komu áður frá trans aðgerðasinnum, kemur grófur tónn nú, því miður, stundum frá báðum ,,hliðum,"

Ég trúi því að trans sjálfsmynd og trans aktívismi séu að mörgu leyti afurð síðnútímasamfélagsins, sem á mörgum stigum er í djúpri kreppu. Ég held að þessi aktívismi sé frábært dæmi um póstmóderníska sýn á lífið þar sem þú afneitar fljótt staðreyndum og lyftir huglægum sjálfsskilningi einstaklingsins upp í hlutlæg trúarsannindi sem aðrir verða að lúta skilyrðislaust.

En ég myndi líka segja að þú ættir að gæta þess að lemja höfðinu alvarlega í veggi þegar þú dettur ofan í kanínuholuna. Andstaðan gegn róttækum trans aktívisma getur orðið að þráhyggju sem getur tekið of mikið pláss. Við verðum að gæta þess að verða ekki sjálf með öfga – að við verðum ekki eins og öflin sem við berjumst við.

Á sama tíma og popúlistar, trúarbrögð og öfgahægrimenn hafa uppgötvað trans umræðuna hef ég áhyggjur af því að femínískt og lesbískt sjónarhorn á þessa umræðu sé ekki á dagskrá sem ég get ekki viurkennt. Heimurinn eins og við þekkjum hann hefur klofnað og það er ekki gott að vita hvar þetta endar allt með.

Karen M. Larsen er dósent í sagnfræði og trúarbrögðum, kennir við fullorðinsfræðslu.

Greinin á fummáli.

Tillitssemi við vók pólitísk viðhorf hefur haft öfug áhrif í mörgum löndum. Má þar nefna fullyrðingar um að kynin séu fleiri en tvö og að ,,karlar" geti orðið óléttir, sem og leyfi fyrir karla sem segjast líða eins og konu að taka þátt í kvennaíþróttum.

En nú er uppreisn gegn þessu brjálæði farin að breiðast út. Í Danmörku, Bandaríkjunum og nú síðast einnig í Svíþjóð.

Sænska ríkisstjórnin segir nei við breytingum á fóstureyðingalögunum

Í Svíþjóð hefur ríkisstjórnin ákveðið að tala um konur í fóstureyðingarlögunum. Þar voru uppi hugmyndir um að fjarlægja orðið ,,kona“ úr lögunum. Í stað orðsins ,,kona“ átti að standa ,,sá sem er óléttur.“ En ríkisstjórnin stendur fast á sínu, kona skal standa.

Sama í Noregi, orðið kona stendur áfram í fóstureyðingalögunum, en hópur manna reyndi að breyta því.

Maður hefði haldið að þetta væri augljóst. En á þessum tímum þar sem rétttrúnaðar herjar úr öllum áttum inn í vók pólitíkina er ekkert öruggt.

Réttur konunnar til fóstureyðingar

Réttur kvenna til fóstureyðinga var festur í lög árið 1975 í Svíþjóð. Það var mikilvægt skref í átt að jafnrétti kvenna og karla. Breyta þarf lögunum því konur geta nú fengið lyf til fóstureyðingar í stað líkamlegs inngrips sem var venjulega leiðin. Lögin í dag gera ekki ráð fyrir þessum breytingum.

Nefnd á vegum ríkisstjórnarinnar kom með tillögu að nýjum lögum. Nefndin lagði m.a. til að orðið ,,kona“ myndi víkja fyrir hugtakinu ,,sá sem er ófrískur.“

Þrír stjórnarflokkar ásamt Svíademókrötum segja NEI.

Þeir vilja ekki fjarlægja orðið ,,kona“ úr fóstureyðingalögunum. Um málið skrifa fjórar konur úr flokkunum í Aftonbladet. Stjórnmálakonurnar telja breytinguna skemma fyrir jafnréttisbaráttu kvenna. Skynsamar konur svo ekki er meira sagt. Hið sama verður ekki sagt um íslenska stjórnmálamenn.

Líka í Danmörku

Þetta uppgjör við vók pólitíska rétttrúnaðinn á sér einnig stað í Danmörku. Dönsku fóstureyðingarlögin hafa verið kynhlutlaus í 10 ár.
Í Danmörku sigraði hinn pólitíski rétttrúnaður, þegar dönsku fóstureyðingalögin voru gerð kynhlutlaus með samsetningum eins og ,,sá ólétti" og ,,manneskja með leg."
Bakgrunnurinn fyrir þessum kynhlutlausu samsetningum í dönsku fóstureyðingarlögunum eru lögin um kynrænt sjálfræði, sem voru samþykkt árið 2014. Þessi lög veita mönnum engan rétt umfram að breyta skráningu sinni, það kom fram á danska þinginu.

Lögin þýða, að kona sem upplifir sig sem karlmann getur fengið nýja kennitölu samkvæmt lögum um kynrænt sjálfræði og nafn. Þá kallast hún trans maður.

En svona konu, segja rétttrúnaðarsinnar, getur maður ekki talað um sem konu í fóstureyðingalögunum. Þess vegna var orðinu ,,kona“ skipt úr með kynhlutlausu orðfæri í lögunum. Margir telja þetta yfirgang fárra.

Sophie Løhde: stoppum kynhlutleysi í fóstureyðingalögunum

En nú er uppreisn í Danmörku. Kynhlutleysi skal út úr lögunum og orðið kona á að koma aftur inn í lögin. Þetta segir heilbrigðisráðherra Sophie Løhde.

Nýju reglurnar um fóstureyðingar eiga ekki að vera kynhlutlausar. Þess vegna skrifum við orðið kona inni í reglur heilbrigðislaganna um fóstureyðingar og ófrjósemiaðgerðir skrifaði Sophie Løhde í grein sem Berlingske birti.

Almennt uppgjör gegn vók pólitískum rétttrúnaði finnst í nokkrum löndum

Réttindi svokallaðra trans karla og kvenna hefur farið yfir eins og flóðbylgja í hinum vestræna heimi. Þetta er hluti af því sem kallast vók- eða bergmálshellir.

En krafa um breytingu dreifir sér

Í Bandaríkjunum barðist Donald Trump fyrir því að endurskoða réttindi trans fólks. Hann sagði einnig að fjarlægja ætti karla úr kvennaíþróttum. Í kosningabaráttunni, ásamt strangri innflytjendastefnu og lægra verði, vógu þessi orð þungt: Það eru aðeins tvö kyn: karlkyn og kvenkyn.

Margir Bandaríkjamenn voru sammála og kusu Trump – jafnvel þótt þeir kunni að vera ósammála jákvæðu viðhorfi hans til Rússlands. Það má segja að Úkraínumenn borgi gjaldið fyrir slaka innflytjendastefnu og vók viðhorf pólitíska rétttrúnaðarins fyrri ríkisstjórnar.

Uppgjör í Danmörku

Í Danmörku finnur fólk fyrir uppgjöri gegn bergmálshellinum. Nýlega lagði nefnd á vegum DBU (Íslenska KSÍ) fram tillögu um að karlmenn mættu spila í kvennaboltanum, ef þeir upplifðu sig sem konu. Margar konur, og aðrir baráttumenn fyrir stúlkur, fóru gegn þessu. Tillagan var felld með meirihluta í mörgum íþróttafélögum. Að hugsa sér, enn berjast stúlkur fyrir tilverurétti sínum í íþróttum.

Nú kemur stjórnin með nýjar reglur við fóstureyðingarlögin. Liður í að brjóta rétttrúnaðinn á bak aftur. Orðið kona á fullan rétt á sér þar sem lögin fjalla um kvenkyns einstakling, aðeins um konur.

Af hverju leyfilegt

Hvers vegna er það allt í einu leyfilegt að úthluta nýrri kennitölu? Maður getur undrast að mönnum hafi verið leyft að ,,breyta kyni“ og fólki úthlutað nýrri kennitölu samkvæmt lögum um kynrænt sjálfræði. Áður var það ómögulegt.

Það upplifðu konurnar sem urðu fyrir ofbeldi. Fyrir um 30 árum óskuðu nokkrar konur eftir nýrri kennitölu, það var eini möguleikinn þeirra til að forðast ofbeldisfulla karla og eltihrella. En stjórnvöld neituðu því. Það var ekki hægt að skipta um kennitölu hljómaði það þá.

Það segir eitthvað um hversu langt stjórnmálamenn og fjölmiðlar hafa gengið í samþykki sínu á rétttrúnaðar pólitískri harðstjórn með tilkomu laga um kynrænt sjálfræði.

En nú láta íbúar og stjórnmálamenn í nokkrum löndum í sér heyra. Því ber að fagna.

Heimild

Í dag, 8. mars, er hátíðardagur femínista, en einnig dagur þar sem hugað er að bakslögum kvennabaráttunnar. Réttindi eru skrifuð í sand og femínistar vita að það eru alltaf hópar sem leita að tækifærum til að má skrifin burt.

Þessir hópar hafa meðvind. Ört vaxandi hópur ungra karla segist tilheyra hægriflokkum sem segja jafnrétti kynjanna ganga of langt. Það er hljómur í þessu, og ekki bara frá ungu fólki. Á sama tíma skjóta femínistar sig í fótinn í gegnum áralangan klofning sem eyðileggur vináttu og bandalög.

Ástæða klofningsins eru aðallega spurningar um hvort karlar geti verið konur og hvort femínistar eigi að forgangsraða baráttunni, fyrir trans-fólk og aðra minnihlutahópa, ofar baráttu kvenna. Konurnar sem segja já við báðum spurningum hafa haft sterka rödd í fjölmiðlum og stjórnmálum í áratugi í samfloti við trans ,,lobbýistana.“

Á baráttudegi kvenna mun Kvinderettigheder.dk bjóða upp á greinar, skrifaðar af konum í Danmörku sem eru út í kuldanum. Þessar konur trúa því að hluti trans hugmyndafræðinnar kosti konur, viðkvæma unglinga – og sérstaklega stúlkur – og fyrir tjáningarfrelsi. Það eru ekki aðeins trúarlegir myrkramenn sem krefjast þess, að málfrelsi sé takmarkað vegna eigin tilfinninga.

Greinar

Í greinunum segja átta nafngreindar konur hvers vegna þeim finnst barátta þeirra nauðsynleg. Meðal radda eru lesbíur sem eru smánaðar fyrir að vilja ekki karlmenn sem skilgreina sig sem lesbískar konur eða kynsegin lesbíur. Kaupsýslukona segir frá hvernig framgangan hafi kostað sitt,  en einnig að henni sé þakkað á bak við tjöldin fyrir að þora að stíga fram. Háskólastarfsmaður veltir því fyrir sér hvers vegna kynhneigð er útilokuð frá trans umræðunni og hvers vegna þess er krafist að augum okkar sé ekki treystandi. Það eru líka sögur af áreitni, útilokun og nýjan, en nauðsynlegan, félagsskap.

Að lokum má hlusta á viðvörun brautryðjanda umræðunnar um hvernig má vinna gegn því að detta niður í ,,kanínuholuna" og verða jafn heltekin og gróf og nokkrir áberandi trans aðgerðasinnar eru.

Fyrstu tveir þættirnir, af átta, birtast í dag, 8. mars. Síðustu tveir á þriðjudag. En femínistar hafa áður staðið frammi fyrir nánast svipuðu vandamáli, en það var á 8. áratugnum. Á þeim tíma var baráttan sem eingöngu var fyrir konur illa séð meðal efri millistéttar vinstrimanna. ,,Engin kvennabarátta án stéttabaráttu," hljómaði það þá. Í dag er slagorðið ,,Engin kvennabarátta án transbaráttu o.s.frv." – baráttan á að vera fyrir alla sem ekki tilheyra hópnum ,,forréttindahvítir karlmenn." Nema, ef þeir ,,skilgreini" sig sem konur.

Kvennabaráttan

Hin sterka kvennabarátta 8. áratugarins var ekki aðeins ávinningur, heldur skildi einnig eftir vængjaða hreyfingu. Þegar þeir lengst til vinstri missti móðinn töpuðu rauðsokkurnar tvöfalt. Margra ára óþol gagnvart fólki sem hugsar öðruvísi tók sinn toll og árum saman hafði fjölda karlmanna óbeit á rauðsokkum sem höfðu eyðilagt einkalíf þeirra.

Að þessu sinni hafa karlar engu að tapa. Það eru heldur ekki karlar í valdstöðum sem hygla körlunum sem ,,líður eins og konum." Femínistar sem telja sig vera framsækna sjá heldur enga tapara, þvert á móti. Málstaður kvenna er styrktur með því að karlar séu teknir inn í flokk kvenna, segir þar, og boðskapurinn hefur mætt velvilja hjá ,,Parnassus“, en er það sigurstefna? Eða mun það enda með annarri veikingu femínismans?

Heimild.

Það bárust fréttir, kennari í litlum skóla á Suðurlandi sýndi 11 ára nemendum óviðeigandi efni í svokallaðri kynfræðslu. Móðir stúlku birti færslu í hópi sem fjallar um klámvæðingu í samfélaginu. Vitað er, að í gegnum samfélagsmiðla birtist börnum klám, alls konar. Þegar sumar skólabækur eru skoðaðar, bækur sem standa börnum til boða í kennslustofunni og á skólabókasafni, sést að þær jafn slæmar og það klám sem bitist börnum á samfélagsmiðlum. En hver ber ábyrgð á því?

Lét skólann vita, en var hundsuð

Umrædd móðir hafði látið kennarann vita, hún kærði sig ekki um þá fræðslu sem hann ætlaði að bjóða upp á. Þættirnir eru norskir og voru sýndir á Ruv. Leyfum móðurinni að lýsa þessu með eigin orðum; ,,Tölvupóstur var sendur til foreldra kl.11 til að hvetja okkur að skoða þáttinn og leyfa eða banna okkar barni að sjá hann. Ég svaraði neitandi kl.11:30. Þegar ég spurði hana eftir að hún kom heim staðfesti dóttir mín að þeim hefðu verið sýndir fyrstu þrír þættirnir. Kennarinn lét krakkana trúa að foreldrar þeirra hefðu samþykkt sýningu og þar með þyrftu allir að horfa; mættu ekki fara frá.“

Til hvers að senda svona fyrirspurn til foreldra þegar ekkert er gert með niðurstöðuna?

Í einum af þáttunum er talað um lim karlmanns og að um hann liggi margir taugaendar og það sé gott að fitla við hann. Með orðunum sýna þeir liminn þar sem kóngurinn er úti. Við erum að tala sem 11 ára gömlum börnum var sýnt.

Þegar pósta átti myndinni á samfélagsmiðla kom tilkynning, myndin er fjarlægð. Þykir óviðeigandi. Í alvöru, 11 ára gömul börn horfa á hana í skólanum.

Skáldið skrifaði á síðuna sína

Kristján Hreinsson skáld ásamt mörgum hafa ekki legið á skoðunum sínum þegar kemur að klámvæðingu innan skólakerfisins. Vissulega er munur á kennurum, þeir ráða ferðinni og efninu sem notað er og sýnt í kynfræðslu. Skáldið segir;,, Skólakerfið er í dag afar lélegt kerfi sem státar að ráðgjafahlutverkum og sérfræðingasúpu. Hreinu og kláru bulli er troðið að börnum í gegnum vókisma, hvorugkynssýki og klámvæðingu. Þorgrímur Þráinsson er þverfræðingur í þessu máli. Hann greinir vandann og bendir á að keisarinn er klæðalaus. Þann sannleika vill fólk ekki sjá.“

Tilgangur fræðslunnar

Það er ljóst að kennari getur frætt börnin um sama efni og er í þáttunum, en á mun mildari hátt. Það er tvennt ólíkt að kennari spjalli við börnin út frá námsefni sem er ekki jafn gróft og þessir þættir. Menn ræða um að svona þættir séu forvarnir, en mörg 11 ára gömul börn eru ekki tilbúin né undirbúin fyrir svona óviðeigandi lifandi myndefni.

Lestu hvað móðir stúlkunnar segir; ,, Strax í fyrsta þætti eru myndir af alvöru fólki og kynfærum í notkun, sýnikennsla um sleik, sjálfsfróun, samkynja kynlíf o.s.frv. allt á jákvæðum nótum, með hvatningu til að prófa. Hvernig í ósköpunum getur skólinn kallað þetta varnir eða kennslu þegar flestir krakkar á þessum aldri eru ekkert að pæla um kynlíf?“

Kvartað til stjórnenda

Þegar foreldrar kvarta til stjórnenda um fræðslu sem þau kæra sig ekki um fyrir börn sín, hvort sem það er kynfræðsla af þessu tagi eða trans hugmyndafræðina grípa þeir til Aðalnámskrá grunnskóla. Vissulega stendur í námskránni að fræða beri börnin um þessi mál, en ekki hvernig.

Margir kennarar hafa þekkingu og hæfni til að ræða þessi mál við ung börn án þess að gera það með svo grófum hætti eins og móðirin lýsti.

Sama með kynvitund fólks, kennarar geta séð um þá fræðslu. Það þarf ekki utanaðkomandi pólitísk hagsmunasamtök til að fræða börn um jafn einfalda hluti. Slík samtök eiga ekki að hafa aðgang að skólabörnum sem kennarar og stjórnendur hafa í umsjá í nokkrar klukkustundir á dag. Sveitarstjórnarmenn eiga að hafa vit á að halda svona samtökum frá skólum hvers sveitarfélags úr því fagfólk innan skólanna hefur það ekki.

Fyrst og fremst eiga stjórnendur og kennarar að bera virðingu fyrir vali foreldra í þessum málaflokki. Það skilur þá góðu og þá slæmu að sem starfa í skólakerfinu.

Fjárfestum í kennurum!

Það kostar að verja konur. Það fékk þingmaðurinn, Nancy Mace, að finna fyrir þegar hún hafnaði aðgengi karlmanns, sem skilgreinir sig sem konu, að salernum kvenna í þinghúsinu. Hún vill leggja fram frumvarp sem bannar svona tegund karla inn á kvennasalerni.

Margir risu upp á afturfæturna. Virðist sama um réttindi kvenna, ekki borin virðing fyrir þeim. Trans-kona er m.a. þeirra sem hafa hótað þingmanninum lífláti fyrir að segja upphátt sem vel flestar konur hugsa og vilja. Engir karlmenn, sem skilgreina sig sem konu, inn á kvennaklósettin.

Þingmanninum var nauðgað þegar hún var 16 ára og finnst óboðlegt að karlar mæti inn á kvennaklósett. Konur mega vera stoltar af þessari konu. Hún segðist ekki gefast upp, hlustið