Óþroskuð tilraun til að sverta persónu J.K. Rowling

Hið rótgróna og framsækna tímarit New Statesman birti í dag örlítið súrrealíska grein um J.K. Rowling sem hefur fengið athygli – og útbreiðslu – á samfélagsmiðlum.

Greinin, og viðbrögðin eru dæmi um hve allt sem tengist höfundinum og í kringum hana er ruglað segir Axel Ivarsen í grein sem birtist hér.

Greinin gefur líka áhugaverð innsýn í hugarheim kynslóðar framsækinna ungmenna sem berjast við hvoru tveggja að fullorðnast og takast á við þá staðreynd að ekki eru allir við stjórnvölinn sem lúta hugmyndafræðilegri heimsmynd sinni.

Textinn, sem upphaflega hét,,JK Rowling – Viðbjóðslegasti skáldsagnahöfundur Bretlands", er á yfirborðinu tilraun til að greina glæpabækur Rowling sem hún hefur skrifað undir dulnefninu Robert Galbraith. Í raun og veru er textinn klaufaleg tilraun til taka persónu Rowling af lífi. 

Hilton byrjar á að rifja upp hvernig Rowling hefur farið úr því að vera þjóðargersemi í að vera útskúfuð meðal aðdáenda sinna, sem hafa snúist gegn henni vegna andstyggðar á skoðunum hennar í jafnréttisumræðunni. Á sama tíma telur hann að breyting hafi orðið á höfundarrétti: ,,In tandem, the nastiness of her fiction – previously largely sublimated – has bubbled up to the surface like lava.”

Tilviljun? Ekki samkvæmt Hilton.

Svertir mannorð Rowling

Sannanir á ,,óþverraskapnum” finnur hann í glæpaseríunni ,,Cormoran Strike.” Rowling hefur gefið út sjö skáldsögur í serínunni og hér fann Hilton marga ljóta hluti. “On the dark streets of Rowling’s London, criminals and perverts lurk on every corner, disguising themselves as innocent or vulnerable. Her victims are doused in acid, asphyxiated, thrown from balconies […].”

Það er eins og Hilton hafi aldrei lesið krimmaskáldsögur og skilji ekki tegundina. Vonandi hefur enginn hafi gefið honum Jo Nesbø-skáldsögu í jólagjöf.

Hefði hann hætt hér gæti maður afskrifað textann sem verk viðkvæmrar sálar. En það eru í raun ekki skáldsögur Rowling sem Hilton hefur áhuga á – það er Rowling sjálf. Í skilaboðum á X-inu í dag, sem nú er horfið, fullyrðir Hilton að þetta séu bara skáldsögurnar sem hann hafi áhuga á. Engin ástæða til að trúa honum.

Á ljóshraða fer hann fljótt frá að greina skáldsögur Rowling, allt það viðbjóðslega sem hann finnur í sögunum, yfir á hana sjálfa. Hann skrifar: ,,In her novels, Rowling skewers the far right – meanwhile, she has liked a post from a far-right account on Twitter. She condemns vicious keyboard warriors and hysterical reactionaries in her books but engages in similar behaviour herself online. In another world, JK Rowling could be a character in a book by Robert Galbraith: brittle, insecure, cruel. … When she assumed the Galbraith pseudonym a decade ago, Rowling was putting on a mask. The mask of anonymity, the mask of detachment, the mask of adulthood. But on another level, she was taking off a mask – and showing herself in full, nasty glory for the first time.”  

Í stuttu máli: Með því að lýsa voðaverkum í glæpasögum hefur Rowling afhjúpað það sem hún er í raun og veru: viðkvæm, óörugg og grimm!

Tími til að þroskast

Breski rithöfundurinn Hadley Freedman sagði hreint úr á X-inu að ,,ákæran í greininni virðist vera sú að Rowling skrifi ekki fallegar, dömulegar skáldsögur um fallega dömulega hluti." Aðrir hafa bent á að Hilton virðist hvorki skilja hvað bókmenntir né glæpasögur snúast gjarnan um.

Allt þetta er alveg rétt. En það er eitthvað dýpra á milli línanna sem gerir greinina áhugaverðari en að Hilton skilji ekki hvað bókmenntir eru.

Árið 2017 skipulagði Hilton ráðstefnuna ,,Potter, fortíð og nútíð". Hann er fyrrverandi ofuraðdáandi Rowling, sem finnst hann nú svikinn af fyrrum kvenhetju sinni. Í greininni lýsir hann því hvernig kynslóð Potter-áhugamanna er vonsviknari yfir þróun Rowling frá því að vera barnabókahöfundur sem styður Verkamannaflokkinn yfir í pólitískan aðgerðasinna.

Það er ekki margt að læra um skáldsögur Rowling í biturri gagnrýni Hilton, en kannski segir textinn okkur eitthvað um hans eigin vitsmunalega og hugmyndafræðilega hóp? Með öðrum orðum, að textinn sé ósjálfráð birtingarmynd kynslóðarinnar?

Ef svo er, þá er þetta ekki sérlega fögur mynd. Það sem greinin lýsir fyrst og fremst er vanþroski. Höfundur greinarinnar getur ekki sætt sig við að bernskuhetjan hans, sem hann leit eitt sinn upp til sem óskeikul ,,móðurmynd", reynist einnig vera flókin og fallvalin fullorðin manneskja, með ,,viðbjóðslegt" innra líf og pólitíska stöðu sem hann sjálfur er ósammála.

Að verða fullorðinn snýst að hluta til um að komast á stað þar sem þú getur séð lengra en hugsjónir þínar og viðurkennt. Virt flóknar hugsanir og viðhorf annarra - jafnvel þótt þær víki frá þínum eigin.

Hér kemur sjónarmið kynslóðanna inn: Er það einmitt ekki skortur á þessum hæfileika sem er drifkrafturinn og aðalsmerki bæði erfiðrar og hvimleiðrar útskúfunar menningar og  virðingarleysi fyrir málfrelsi í mörgum framsæknum félagslegum hreyfingum síðasta áratuginn?

Það er kaldhæðnislegt að tilraun Hilton til að stimpla Rowling sem vonda manneskju afhjúpar aðeins eigin höfund – og hans kynslóðar?  Hann afhjúpar vanþroska og vanhæfni til að aðskilja listamann og verk - og þar með fólk frá stjórnmálaskoðunum sínum.

Þetta er ekki raunhæf leið fyrir neinn. Er leyfilegt að spyrja fallega hvort þessi kynslóð geti brátt orðið góð og  ,,f*ck fullorðnast"?