Kjaranefnd og breyta leyfisveitingum...

Setja á lög á verkfall lækna frá og með áramótum og vísa deilu þeirra í kjaranefnd. Almenn sátt yrði um það sem kæmi þaðan. Hvort læknar séu sáttir við það skal ósagt látið en almenningur getur ekki búið við ástand sem þetta lengi. Persónulega finnst mér margra tuga prósenta hækkun óviðeigandi, því margar stéttir eru í svipaðri aðstöðu og læknar. Þeir hafa það fram yfir aðra mannslíf liggur við. Í því liggur kannski verðmæti starfsins, ekki að námið sé svo og svo langt. Margar háskólamenntaðar stéttir eru með langt nám að baki til að verða fær í sínu fagi. Stór hluti þjóðarinnar hefur samúð með læknum einmitt þess vegna, fólk þarf bíður eftir aðgerð og jafnvel deyr einhver. Held þó að læknar láti málin EKKI þróast þannig, enda hafa þeir skrifað undir læknaeið. 

Nú þarf að grípa inn, fyrr en seinna. Læknanemar eru heppnir, þeir fá laun á nematíma sínum en það eru ekki allar stéttir. Forréttindi þó launin séu ekki eins og þeir vilja hafa þau. 

Stokka þarf upp leyfisveitingu til handa læknum sem læra annars staðar en íslenskum læknum finnst tilhlýðilegt. Víða um heim starfa góðir læknar sem ættu að fá leyfi til að starfa hér á landi. Leyfiskerfið er rotið.

Vilja sáttanefnd í læknadeiluna

Athugasemdir

[Kristófer Sigurðsson, 14.12.2014 kl. 11:07]

Sæl Helga Dögg,

Nokkrar athugasemdir.

• Læknanám er ekki launað. Ég veit ekki hvaðan þessi misskilningur kemur.
  
  

• Margra tuga prósenta hækkun er víst viðeigandi. Af hverju?

• Frá 2007 hefur kostnaður við að lifa á Íslandi (vísitala neysluverðs) hækkað um 57 prósent. Á sama tíma hafa laun opinberra starfsmanna að meðaltali hækkað um 47 prósent. Á þessum tíma hafa læknar hins vegar aðeins hækkað um 32 prósent. Þetta þýðir að magnið af franskbrauði sem íslenskur læknir getur keypt fyrir launin sín minnkar stöðugt og þeir dragast aftur úr öðrum á vinnumarkaði.

• Vegna þess að það þarf að fá lækna til að vinna á Íslandi. Frá 2008 hafa að meðaltali 66 læknar á ári flutt úr landi en aðeins rúmlega 30 nýir komið í staðinn. Læknum fækkar því með hverju árinu og nú er svo komið að álagið á þá sem eftir eru er orðið svo óbærilegt að það í fyrsta lagi ógnar öryggi sjúklinga og í öðru lagi hvetur enn fleiri lækna til að flytja úr landi og heldur þannig þessu ástandi við. Til frekari skýringa er rétt að benda á að í dag starfa 40% íslenskra lækna erlendis (rúmlega 730 stykki).
  
  

• Að setja lög á verkfall lækna væri eins og að pissa í skóinn sinn. Þegar liggur fyrir að nokkrir tugir íslenskra lækna ætla að segja upp nú um næstu mánaðamót (des-jan) ef ekki verður búið að semja fyrir þann tíma. Auk þess eru tæplega 200 sérfræðilæknar sterklega að íhuga að segja upp nú á næstu mánuðum. Lög myndu stoppa af verkfallsaðgerðirnar í jan-feb-mars, en þessir þrír mánuðir eru einmitt uppsagnarfresturinn. Hlandið í skónum myndi sumsé verma í gegnum góuna en það yrði ansi kalt á vormánuðum.
  
  

• Leyfisveitingar. Um daginn sá ég í fjölmiðlum eitthvað um erlendan lækni sem ekki fékk starfsleyfi. Það er allt sem ég veit um þann vafalítið ágæta kollega. Þegar ég vann sem læknir á Íslandi starfaði ég með læknum frá Indlandi, Bandaríkjunum, Danmörku, Þýskalandi, Póllandi, Tékklandi, Búlgaríu og mörgum fleiri löndum. Þessum kollegum reyndist ekki erfitt að fá starfsleyfi hér. Ég veit að á Íslandi hafa menn ekki hikað við að veita mönnum með góða menntun starfsleyfi. Ég veit líka dæmi um einstaklinga sem koma með vafasamari menntun og er þá gjarnan gefið tækifæri til að sanna sig. Því miður hefur það ekki alltaf komið vel út og það hefur reynst nauðsynlegt að láta nokkra slíka fara. En heilt yfir hefur íslenskt heilbrigðiskerfi tekið þeim erlendum læknum sem hér vilja starfa fagnandi. Eins og ég sagði áðan þekki ég ekki til þessa máls sem var í fjölmiðlum um daginn, en ég tel afar ólíklegt að Landlæknisembættið hafi einfaldlega tekið upp hjá sjálfum sér, í kvikindisskap sínum, að neita umræddum einstaklingi um leyfi af-því-bara.

Ég vona að þessar athugasemdir hjálpi þér við að skilja okkar aðstöðu. Bestu kveðjur.

[Kristófer Sigurðsson, 14.12.2014 kl. 11:10]

Í athugasemdinni hér fyrir ofan áttu punktarnir tveir eftir "Margra tuga prósenta hækkun er víst viðeigandi. Af hverju?" að vera með aukinni spássíu, s.s. að vera undirpunktar.

[Jóhann M. Ævarsson (IP-tala skráð) 14.12.2014 kl. 11:15]

Sæl Helga Dögg

Er sammála fyrri ræðumanni og litlu við því að bæta. Nema að þegar þú segir "svo og svo langt nám, og aðrar stéttir með það líka" þá eru læknar með 11-15 ára nám að baki. Það eru afskaplega fáir með tærnar þar sem læknar hafa hælana í legd náms. Af hverju ekki að greiða meira fyrir nám sem krefst þetta mikillar fórnar og vinnu fyrir einstakling og fjölskyldu hans, tala nú ekki um að þurfa að flytja búsetu erlendis til þess að klára námið. 530þús á mánuði fyrir öll þessi ár (og ábyrgð) finnst mér í hæsta lagi óeðlilegt, á meðan aðrar stéttir, með nám sem eru helmingurinn, eða 1/3 af þessum tíma eru með 70-80% hærri grunnlaun.

Kær Kveðja

Jóhann M. Ævarsson

[Gunnr (IP-tala skráð) 14.12.2014 kl. 11:46]

1. Það er stórfelldur miskilningur í gangi. Raunar voru og eru læknanemar að inna af hendi gríðarlega sjálfboðavinnu óborgaða á 6 ára námstíma. Það er ekki greitt fyrir vinnu í læknanámi.  Læknanemar hafa tekið aukavinnu sem að afgreiða í sjoppum, vinna í fiski eða við heilbrigðisstofnanir seinna í náminu í fríum. Námið er það erfitt að það eru fáir sem geta unnið með náminu.

2. Kandídatsárið eftir þetta 6 ára er greitt. Laun eru 330 þúsund á mánuði fyrir 40stunda vinnuviku. Aðstaðan er léleg, vinnuálagið gríðarlegt og vinnutíminn langur. Margir halda út í margra ára sérnám eftir þessa lífsreynslu og bera ekki íslenska heilbrigðiskerfinu góða söguna enda er Landspítalinn raunar búinn að rústa sínum orðstýr sem atvinnuveitandi.  Fáir sjá sínum hag borgið með að vinna áfram á Íslandi og sérnámi lækna á Íslandi skolaði fyrir borð eftir hrun. Það er einum atvinnuveitanda úr að velja. Mörgum finnst í raun að þeir hafi í raun greitt niður sitt nám með þessu enda held ég að engin önnur stétt myndi nokkurn tíma láta bjóða sér þvílikt.
Sem betur fer hefur hlutfall kvenna í læknastétt stórlega aukist og þær láta þetta ekki yfir sig ganga. Þegar fólk er að leggja fram tölur sem byggjast á 160 tíma yfirvinnu á mánuði. Ég spyr hvað fær einstaklingur sem vinnur í Bónus og vinnur 160 tíma á mánuði í laun?

3. Vandamálið í hnotskurn er að sérnám lækna er erlendis og tekur 5-11 ár. Þetta er nám sem íslenska þjóðin/ríkið tekur ekki þátt í. Fólk flyst með sínar fjöldkyldur. Fólk menntar sig á Norðurlöndum, Bandaríkjunum, Kanada, Hollandi og Bretlandi. Íslenska heilbrigðiskerfið er því í samkeppni við þarlent heilbrigðiskerfi og það er gríðarleg samkeppni um hæft starfsfólk alþjóðlega.
40% íslenskra lækna býr erlendis af þeim 60% sem eru á Íslandi starfa um 10-20% að hluta eða mestum hluta erlendis. Síðustu 6 ár hefur nánast enginn komið tilbaka frá sérnámi heldur hefur fólk búsett sig erlendis og því lengri tími sem líður því minni líkur eru á að fólk flytji tilbaka til Íslands. 
Ef þessi þróun heldur áfram hrynur íslenska heilbrigðiskerfið. Um það bil 10-15% af íslenskum krabbameinslæknum vinnur á Íslandi. Þeir sem hafa komið heim hafa orðið fyrir sjokki og farið aftur tilbaka.
Ef aldursdreifing lækna á Íslandi er skoðuð eru 30% 60 ára og eldri og 60% 50 ára og eldri. Þeir yngri eiga margir eftir að hverfa til sérnáms. 
Á næstu árum þegar risaárgangar tikka yfir 60, 70 og 80 ára aldur mun álagið aukast dag frá degi, mánuð frá mánuð, ár frá ári. Þetta er í raun einfalt reikingsdæmi og ef veita á viðlíka þjónustu og í dag þarf væntanlega að tvöfalda framlög til heilbrigðismála. Þannig að við erum því miður aðeins að sjá skuggamyndina af því ófremdarástandi sem verður væntanlega að óbreyttu varanlegt og versnandi.  Heilbrigðiskerfið er komið fram af hömrunum og brotlendingin er eftir.

[Helga Dögg Sverrisdóttir (IP-tala skráð) 14.12.2014 kl. 11:54]

Þakka ykkur báðum fyrir. Mér þykir vænt um að menn komi með rök fyrir máli sínu en það finnst mér vanta í læknadeilunni. Ég tel kandídatsár sem nám og það er launað, kannski er það ekki svo? Hélt að enginn gæti útskrifast öðruvísi og því legg ég það að jöfnu við nám og þ.m. launað. Kannski vitleysa hjá mér og ég er manna fyrst til að játa það. Nám er ekki sama og nám, get vissulega tekið undir það og þriggja ára nám hjá einni stétt er ekki eins verðmætt og hjá hinni. Þurfum kannski að breyta hugsunarhætti okkar hvað það varðar.

Laun lækna hafa ekki verið opinberað, stéttir, hvort sem það eru læknar eða aðrir virðast ekki gefa upp laun sín eins og það sé heimsins mesta leyndarmál. Sjálf er ég fjölmenntuð, innan heilbrigðis-og menntageirans og hef ekki séð neina 47% hækkun á undanförnum árum frekar en læknar.

Sú þróun, að peningastéttir ef ég má kalla þær svo, séu með mun hærri laun en þeir sem vinna með fólk séu svo hátt launaðir sem raun ber vitni er kolrangt að mínu mati. 

Ég setti í samhengi lög á lækna og kjaradóm. Held að læknum væri vel borgið þar, þar sem tekið er til þeirra þátta sem skiptir máli í starfi þeirra. 

Gott að heyra að læknum vís vegar úr heiminum er heimilt að starfa hér á landi, án þess að við tökum einstök dæmi.

Enn og aftur, takk fyrir athugasemdirnar það er gott að fá fleiri sjónarhorn.

Kveðja, Helga Dögg

[Helga Dögg Sverrisdóttir (IP-tala skráð) 14.12.2014 kl. 12:11]

Sæll Gunnar.

Þín færsla hefur komið inn þegar ég skrifaði mína. Takk fyrir þetta.

Þú svarar þessu með kandídatsárið. Víða kreppir skórinn hjá ríki og bæ og það virðist enginn vilji til að laga launakjör þeirra stétta sem vinna hjá þessum aðilum. Það er ekki bara læknastéttin sem eldist eins og þjóðin, hjúkrunarfærðingar, lífeindafræðingar, geislafræðingar, sjúkraliðir, læknaritarar eru allt stéttir sem hafa litla sem enga nýliðun. Áhyggjuefni allt saman.

Kveðja, Helga Dögg

[Gunnr (IP-tala skráð) 14.12.2014 kl. 16:52]

Helga Dögg.

Það er mjög hár meðalaldur hjá skurðhjúkrunarfræðingum td. og ástandið er það tæpt í sumum undersérgreinum læknisfræðinnar að ef einn eða tveir einstaklingar veikist, slasist hreinlega hætti eða skríður yfir eftirlaunasldur.
Vandmálið hvað varðar sérfræðilækna er erfiðari. Þeir hafa menntað sig erlendis og búa þar og hefa gert árum saman með fjölskyldur sínar og eru þar eftirsóttur vinnukraftur. Þetta fólk hefur ekki skilað sér heim og ástandið er þegar orðið afar slæmt en mun versna ár frá ári enda hafa fáir sem engir skilað sér aftur tilbaka til Íslands frá hruni. Almenningur á Íslandi virðist ekki skilja hvaða gríðarlegar afleiðingar þetta hefur haft og mun hafa á allra næstu árum það að nánast engir vilja koma. Tungumálabarríerinn og menn eru komnir langt út úr Evrópu hvað varðar launakjör og aðstöðu og íslenska heilbrigðiskerfið er lítið annað en hrakval. Kemur til að velja af neðstu hillu þá sem enginn annar vill. Þeir sem hafa virkilegan skilning á þessu eru gríðarlega áhyggjufullir.  Landspítalinn og allt íslenska heilbrigðiskerfið er orðið gjörsamlega ósamkeppnishæft um sérfræðilækna og hefur orðið gríðarlega slæmt orð á sér sem ömurlegur vinnuveitandi í samkeppni við stór háskólasjúkrahús og heisugæslu nágrannalandanna. Allt íslenska heilbrigðiskerfið liggur í raun undir í þessari deilu. Ef ekki gerast stórar breytingar til batnaðar á skömmum tíma má búast við að margir gefist bara hreinlega upp og velji fjölskyldur sínar og velferð fram yfir íslenska heilbrigðiskerfið og því miður eru það margir búnir að fá upp í háls.  Þetta er fyrsta verkfall lækna, þannig að ekki er hægt að tala um þetta sem árlegan viðburð.  

[Kristófer Sigurðsson, 14.12.2014 kl. 17:05]

Sæl aftur, 

Læknanemar fá ekki laun. Ég get fallist á að kandídatsárið sé launað starfsnám, en kandídatar eru ekki læknanemar. Þeir eru útskrifaðir, hafa hlutverk, vinnuskyldu og ábyrgð. En þú talar um að þetta sé eitthvað sem læknar hafi framyfir aðrar stéttir. Ég veit ekki um neina stétt sem er launalaus í námi framyfir sex ár í háskóla (10 ár með menntaskólanum). Flestir doktorsnemar eru launaðir, sérð að hársnyrtifólk, sjúkraliðar og fleiri eru í launuðu starfsnámi þegar fyrir útskrift. 

Laun lækna eru opinber. Ég tók þau saman nýlega, með öllum sporslum, nýlega og birti hér:https://www.google.se/url?sa=t&source=web&rct=j&ei=aKyNVNjbGqW_ywO4_oLICQ&url=http://www.visir.is/o-maria,-mig-langar-heim-/article/2014709209971&ved=0CBsQFjAA&usg=AFQjCNETwHA6I1hpwV63h7ZiUqLgExWVSw

[Helga Dögg Sverrisdóttir (IP-tala skráð) 14.12.2014 kl. 21:12]

Sælir.

Takk fyrir þessar upplýsingar. Ég geri mér grein fyrir að viðmið allra stétta við Norðurlöndin eru Íslendingum óhagstæð. Gengið er hátt skráð og veldur að hluta til þessum mun, þegar ég flutti heim var munurinn minni. Margt breyst síðan. Hef fullan skilning á vandræðum heilbrigðikerfisins en hef líka áhyggjur af stöðu þjóðfélagsins. Það að ríkisstjórnin velji að umbuna, með afnámi veiðigjalda, útgerðarmönnum er skömm. Þar hefðu peningar mátt koma inn sem eyrnamerktir væru heilbr.kerfinu. Forgangsröðun er vissulega ekki í takt við þörf samfélagsins.

Sjúkraliðar eru með 9 mánaða verknám Kristófer áður en leyfisbréfið er veitt, á launum, en starfsnám á nematíma er ekki launað. Sjúkraliðar fá ekki leyfisbréf nema hafa skilað þessum 9 mánuðum. Iðnaðarmenntun er öðruvísi byggð upp. 

Heilbrigðiskerfið er ein keðja þar sem allir hlekkir eru mikilvægir, því ein stétt inni á sjúkrahúsum getur ekki unnið óstudd og án hinnar. Annað með heimilislækna og þá sem vinna á eigin stofu. Þróun aldurssamsetningar  heilbr.stétta er uggvænleg um það getum við verið sammála.

Sem betur fer Gunnar er þetta ekki árlegur viðburður að læknar fari í verkfall og þegar það leysist vona ég sannarlega að ekki komi til þess aftur, bæði læknanna vegna og samfélagsins. 

Kveðja, Helga Dögg