12.3.2025 | 09:29
Hvar er femínísk greining á því hvers vegna svo margar stúlkur og ungar konur reyna að flýja kvenkynið?
Árið 2015, þegar ég skrifaði fyrstu skoðanagreinarnar mínar fyrir Information og 2017 fyrir P um trans málefni, var áhersla mín á hvernig, enn frekar, ný hugmynd um trans sjálfsmynd skapaði vandamál fyrir lesbíur í formi endur skilgreiningar á því hvað það þýðir að vera lesbía.
Ég mótmælti því að vera kölluð transfóbísk ef þú, sem lesbía, heldur fram að þú laðist að líffræðilegum konum. Í dag sé ég annað vandamál, sem það stærsta, og það fær allt of litla athygli. Vandamálið er ört vaxandi fjöldi stúlkna og ungra kvenna með ,,sársauka í lífinu" sem eru sannfærðar um að vandamál þeirra stafi af því að þær séu trans.
Í dag er trans fólk komið inn í heim ungs fólks og hvað er hægt sé gera til að hjálpa því til að læra að takast á við meðfædda líkamlega eiginleika sína? Hvar er femínísk greining á því hvers vegna svo margar stúlkur og ungar konur reyna að flýja kvenkynið? Hvað segir það um samfélag okkar að þær vilji vera allt annað en konur?
Þrýstingur á ungt fólk
Ég hef enn áhyggjur af því hvernig kynafbrigðilegar ungar lesbíur eru endurskilgreindar af sjálfum sér og öðrum sem trans karlar eða kynsegin og þar með leiddar inn á braut sem allt of oft felur í sér krosshormóna og skurðaðgerðir. En ég hef líka skoðað önnur málefni, þar á meðal ,,transgender" barna, þ.e.a.s. þar sem kynsegin strákur eða stúlka er talin hafa kynvitund sem hitt kynið og snemma snúið á þá braut.
Upphaflega vorum við bara örfáar konur sem tóku þátt í umræðuhópunum og það fyrst og fremst á Facebook. Við vorum venjulega í minnihluta í umræðunni og það gat verið mjög harkalega, sérstaklega þegar ákveðnar tegundir karlar fóru yfir strikið. Ég missti nokkra Facebook-vini en enga sem voru mér mikilvægir. Politiken hafði einnig, án þess að spyrja mig um leyfi, birt upplýsingar um vinnustað minn þegar þeir birtu grein mína ,,Hættu núna: Ekkert barn fæðist með rangan líkama". Í kjölfarið hafði trans aðgerðasinni samband við vinnuveitanda minn og kvartaði yfir því að þeir væru með fólk í vinnu eins og mig. En sem betur fer báru stjórnendur mínir fulla virðingu fyrir rétti mínum til að nota tjáningarfrelsi mitt í frítíma mínum.
Samt hef ég stundum verið hrædd um að það hafi áhrif á lífsviðurværi mitt. Þrátt fyrir að ég hafi alltaf reynt að tjá mig kurteislega og af virðingu hef ég verið teiknuð upp sem grimm manneskja sem er aðeins til í að skaða transfólk. Það sem meira er, ég hef nokkrum sinnum upplifað að trans aðgerðasinnar hafa kallað mig (skáp)trans karl eða kynsegin vegna þess að ég skilgreini mig sem kynafbrigðilega lesbíu og er opin með þá staðreynd að ég get ekki speglað mig í staðalímyndum kvenna.
Reglulega er snúið út úr orðum mínum, en það er ekki svo óalgengt í rökræðum þar sem sumir rökræðumenn hafa sterkar tilfinningar og blanda þeim í rökræðuna. Konur sem trufla þá hafa líka önnur viðbrögð en karlar sem trufla. Karlar eru teknir alvarlega og komið fram við þá af meiri virðingu en konur.
Grófir tónar líka frá hinni hliðinni
Með tímanum hefur umræðan orðið mun umfangsmeiri og þeir sem gagnrýna trans aktívisma hefur fjölgað hratt á stuttum tíma og í dag eru það stjórnmálamenn, blaðamenn og aðrir álitsgjafar. Í umræðuráðum eru það oft trans aðgerðasinnar sem eru í minnihluta. Fólk er orðið meðvitað um trans málefni og stemningin virðist vera að snúast. Á hinn bóginn held ég líka að tónninn meðal þeirra sem gagnrýna á trans málefni geti verið frekar hrá. Þar sem móðgandi orð komu áður frá trans aðgerðasinnum, kemur grófur tónn nú, því miður, stundum frá báðum ,,hliðum,"
Ég trúi því að trans sjálfsmynd og trans aktívismi séu að mörgu leyti afurð síðnútímasamfélagsins, sem á mörgum stigum er í djúpri kreppu. Ég held að þessi aktívismi sé frábært dæmi um póstmóderníska sýn á lífið þar sem þú afneitar fljótt staðreyndum og lyftir huglægum sjálfsskilningi einstaklingsins upp í hlutlæg trúarsannindi sem aðrir verða að lúta skilyrðislaust.
En ég myndi líka segja að þú ættir að gæta þess að lemja höfðinu alvarlega í veggi þegar þú dettur ofan í kanínuholuna. Andstaðan gegn róttækum trans aktívisma getur orðið að þráhyggju sem getur tekið of mikið pláss. Við verðum að gæta þess að verða ekki sjálf með öfga að við verðum ekki eins og öflin sem við berjumst við.
Á sama tíma og popúlistar, trúarbrögð og öfgahægrimenn hafa uppgötvað trans umræðuna hef ég áhyggjur af því að femínískt og lesbískt sjónarhorn á þessa umræðu sé ekki á dagskrá sem ég get ekki viurkennt. Heimurinn eins og við þekkjum hann hefur klofnað og það er ekki gott að vita hvar þetta endar allt með.
Karen M. Larsen er dósent í sagnfræði og trúarbrögðum, kennir við fullorðinsfræðslu.
Bloggar | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)